Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

638

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

Zamonaviy ta’lim munozarasi haqida gap ketganda, qator faktlar mavjudki, bugungi 

kunda,  o‘qituvchilarning  jamiyatdagi  mavqeini  yuksaltirish,  o‘quv-tarbiya  jarayonini 

zamonaviy talablar asosida tashkil etish, o‘quvchilarni qiziqqan kasbiga yo‘naltirish, dars 

jarayoniga  ilg‘or  pedagogik  va  axborot-kommunikatsiya  texnologiyalarini  joriy  etish 

masalalari ustuvor vazifalar sifatida belgilangan.  

Ta’lim manzarasining sifati — bugungi o‘quvchilarning o‘z kundalik faoliyatidagi 

muammolarini  hal  eta  olishi,  biror  kasbda  yurtga  fidoiy  mehnati  bilan  belgilanadi. 

Zamonaviy ta’lim muhitida o‘zgarishlar esa innovatsion raqamli iqtisodiyot va axborotli 

jamiyat uchun kadrlar tayyorlash imkonini beradigan o‘qitish tizimiga o‘tish bosqichma-

bosqich amalga oshirilmoqda. Shunga mos ravishda ta’lim berishga yondashuvlar ham 

o‘zgarib,  internet  va  axborot  texnologiyalari  davrida  qiziqqan  yo‘nalishi  bo‘yicha 

avtomatlashtirilgan 

yuqori 

texnologiyalarga 

mos 

kasbga 

tayyorlashga, 

raqobatbardoshlik, shaxslararo munosabatlarni o‘rnata olish qobiliyati, tanqidiy fikrlash, 

kommunikativlik,  ijodiy  yaratuvchanlik  kompetentsiyalarni  rivojlantirishga  e’tibor 

berilmoqda.  

Mazkur  strategiyalar  mazmunida  o‘quvchilarning  qiziqishlari  va  o‘qitiladigan 

dasturlar  mohiyati,  samarali  dars  mashg‘ulotlari  bilan  xarakterlanadi.  O‘qituvchilar 

faoliyatida bir printsip mavjudki, bu mavzuni yaxshi tushuntirish (yetkazib bera olishi) 

hisoblanadi.  

Sir emaski, bugunga qadar o‘qitish usuli sifatida sinfda qatnashishi, gapirib berish, 

o‘qib berishi, yodlab olishi, fikrini bayon etishi, yozib berish kabi ma’lum “qolip” mavjud 

bo‘lib,  bu  usullar  amaliy  jarayon  bilan  uyg‘unligi  ta’minlanmaganligi  uchun  o‘zini 

oqlamayapti. Uyg‘unligini ta’minlash deganda, musiqa maktablaridagi o‘quv jarayonni 

kuzatsak,  ularda  amaliy  (o‘quvchining  chap  qo‘l  barmoqlarini  to‘g‘ri  qo‘yishni 

o‘zlashtirish,  pozitsiyalar  almashuvi,  rubob  grifida  notaning  joylashishini  topa  olish, 

notani  varaqdan  o‘qish  va  tordan-torga  o‘tish  kabi  murakkab  jarayonni  diqqat  bilan 

o‘rganish talab etiladi) topshiriqlar o‘quv dasturida belgilangan topshiriqlar natijaviyligi 

bilan ajralib turadi.  

Ma’lumki, jamiyatda misli ko‘rilmagan darajada o‘zgarishlar tufayli turli kasblar: 

menejer,  injinering,  nanotexnolog,  turizm  mutaxassisi,  logist-naqliyotchi,  imijmeyker, 

anesteziolog  va  boshqa  shunga  o‘xshash  mutaxassislarga  ehtiyoj  oshib  bormoqda. 

Kasblarga bo‘lgan ehtiyojni bugundan o‘ylash uchun, avvalo, o‘qituvchilarda XXI asr 

ko‘nikmalarni shakllantirish, kutilayotgan o‘zgarishlarni oldindan bashoratlash, yuzaga 

keladigan kasblar dunyosini anglash, metodologiyaning to‘g‘ri tashkil etish va tanlangan 

texnologiya va metodlarning mavzularga muvofiqligini ta’minlashga erishish lozim. 

Ayniqsa,  bugungi  o‘quvchi  yoshlarning  ilm  o‘rganishga  chanqoqligi,  mustaqil, 

ilmiy-ijodiy izlanishlari, innovatsion g‘oyalarga nisbatan cheksiz qiziqishi — o‘z-o‘zidan 

dunyo  munosabatlarida  yangi  munosabatlar  paydo  qilishga,  ta’limning  yanada  yangi 

qirralarini  kashf  etishga,  xalqaro  tajribalar  asosidagi  o‘qitish  metodikalarini 

---