Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

 

 

CHET TILLARNI XXI ASR KO‘NIKMALARI ORQALI DARS 

JARAYONLARIDA O‘QITISHNING ZAMONAVIY USULLARI 

 

Isakova Dilafruz Fahridinovna,  

O‘zDJTU Ingliz tili o‘qituvchisi 

 

 

Ushbu ko‘nikmalarni har qanday sinf darajasida o‘qitish mumkin bo‘lsa-da, XXI 

asr ko‘nikmalarini boshlang‘ich va o‘rta sinflarda o‘qitish  eng muhim hisoblanadi. Bu 

---

 

65

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

jarayonlar  sizning  o‘quvchilaringiz  uchun  o‘zlarining  kelajak  hayotga  tayyorgarligini 

rivojlantirishlari kerak bo‘lgan payt hisoblanadi. 

 

Umumiy  o‘rta  ta’lim  maktablarda  XXI  asr  ko‘nikmalari  orqali  chet  tillarni 

o‘rganishda  chet  tiliga  e’tibor  qaratish  bilan  birga  darslar  deduktiv  tarzda  yaratilishi 

maqsadga muvofiq. Bugungi kunda dunyoning rivojlangan davlatlarining ta’lim tizimida 

chet  tillarni,  ayniqsa,  ingliz  tilini  oqitishda  XXI  asr  ko‘nikmalari  juda  muhimligi 

tadqiqotlar jarayonida o‘z aksini topgan. 

 

Tadqiqotlar natijasida XXI asr ko‘nikmalarini chet tillarga integratsiyalashuviga 

qaratilgan qadamlar yoki strategiyalarni ham o‘rganish muhimligini ko‘rsatadi. Bu esa, 

hech  shubhasiz,  biz  yashayotgan  asr  bilimga  asoslangan  asr  bo‘lib  iqtisodiyot  va 

mamlakatlar  o‘rtasidagi  iqtisodiy  raqobat  bu  ko‘nikmalarga  bog‘liqdir.  Hozirgi  davr 

yoshlariga aynan ushbu ko‘nikmalar zarur. 

 

Globallashuv va raqamlashtirish, kommunikatsiya manzarasini o‘zgartirdi, bu esa 

o‘z o‘rnida chet tili o‘rganuvchilarining yutug‘i ularning chet el tilini o‘rganish va undan 

foydalanishda XXI asr ko‘nikmalarini ham egallashlarida. Shu bilan birga, bu o‘quvchilar 

oddiygina  emas  balki  ijtimoiy  sohada  zarur  bo‘lgan  turli  xil  til  ko'nikmalarini  yuqori 

darajada  bajarishga  qiziqishlari,  vaziyatlar,  ular  rasmiy  akademik  ko‘nikmalarga  ega 

bo'lish bilan ham bog‘liq.  

 

XXI  asr  sanoat  va  axborot  asrlari  modellarining  ta’sirini  namoyish  etishda 

maktabdagi jiddiy tarkibni va haqiqiy dunyodagi dolzarblikni e’tiborga olib, birlashtirishi 

kerak. XXI asr ko‘nikmalari orqali chet tillarni kundalik dars jarayonlarida o‘qitishda, 

san’at,  matematika, iqtisodiyot,  fan, geografiya,  tarix va huquq,  shuningdek,  fanlararo 

mavzular  (global  xabardorlik,  moliyaviy,  iqtisodiy,  biznes,  fuqarolik  savodxonligi, 

sog‘liqni saqlash va ekologik savodxonlik)ga ko‘proq e’tibor qaratish kerak. Ushbu fanlar 

va mavzular uchta asosiy ko‘nikmaga asoslanadi: hayot va kelajak, o‘qish va innovatsion, 

axborot, media va texnologiya ko‘nikmalariga ega. 

 

XXI asr ko‘nikmalarini tahlil qilish uchun bir nechta konseptual modellar mavjud 

bo‘lib, ushbu model o‘quvchilarga bugungi raqamli rivojlanishga qanday ehtiyoj borligini 

aniqlash  uchun  asos  beradi.  Bunda  umumiy  ko‘nikmalarni  to‘rtta  o‘lchov  bo‘yicha 

aniqlanadi:  raqamli  texnologiyalar,  yoshlar  savodxonligi,  ixtirochilardek  fikrlash, 

samarali muloqot. 

 

Raqamli  texnologiyalar  va  aloqa  vositalaridan  foydalanish  imkoniyatiga  ega 

bo‘lish bilimlar jamiyatida ishlash uchun ma’lumotlarni yaratish, boshqarish va baholash. 

 

Ixtirochilik va fikrlash ma’lumotni qo‘llash uchun insonlarning bilim qobiliyatiga 

bog‘liq  murakkab  va  barqaror  vaziyatlarda  texnologiyalar  va  ularning  oqibatlarini 

tushunish. 

 

Uchinchi o‘lchov boshqalar bilan aniq aloqa qilish qobiliyatini o‘z ichiga oladi, bu 

jarayonda  og‘zaki  yoki  yozma  ravishda  ommaviy  axborot  vositalari  va 

texnologiyalarning keng doirasidan foydalaniladi. 

---