Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

55

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

takomillashtirish,  innovatsion  usul  va  vositalarini  yaratish,  ushbu  tizimni 

rivojlantirishning  samarali  mexanizmlarini  ishlab  chiqish  zarurati  mavjudligini 

ko‘rsatmoqda.  Jahonda  fuqarolarning,  ayniqsa,  yoshlarning  huquqiy  va  siyosiy 

madaniyatini  shakllantirishning  metodologik  jihatlari,  yuridik  tabiatini  tahlil  etish, 

shuningdek, yoshlar huquqiy va siyosiy madaniyatini yuksaltirish tizimi samaradorligini 

ta’minlash,  ularning  huquqiy  va  siyosiy  xabardorligini  oshirishning  ta’sirchan 

mexanizmlari shakl va usullarini tadqiq etish muhim ahamiyatga molikdir.  

Ayniqsa, yoshlarning ijtimoiy-siyosiy hayotdagi ta’siri darajasini oshirish, ularni 

jamoat  va  davlat  ishlariga  keng  jalb  etish,  turli  institutlar  orqali  siyosiy  qarorlar  qabul 

qilish jarayonlarida faolligini kuchaytirishning qonuniy yechimlarini topish, bu boradagi 

xalqaro  huquq  normalarini  milliy  qonunchilikka  implementatsiya  qilish  dolzarb 

hisoblanadi.  Respublikamiz  aholisining  60  foizdan  ortig‘i  yoshlar  ekanligidan  kelib 

chiqib,  yoshlarga  oid  davlat  siyosatini  amalga  oshirish  va  ularning  manfaatlarini  har 

tomonlama  huquqiy  himoya  qilishga  alohida  e’tibor  berilib,  qator  maqsadli  chora-

tadbirlar ro‘yobga chiqarilmoqda. Davlatimiz rahbari: “Ma’lumki, yosh avlod tarbiyasi 

hamma  zamonlarda  ham  muhim  va  dolzarb  ahamiyatga  ega  bo‘lib  kelgan.  Ammo  biz 

yashayotgan  XXI  asrda  bu  masala  haqiqatan  ham  hayot-mamot  masalasiga  aylanib 

bormoqda” , deb alohida qayd etdi. Shu bois, mamlakatimizda “mustaqil fikrlaydigan, 

mamlakatimiz istiqboli uchun mas’uliyatni o‘z zimmasiga olishga qodir, tashabbuskor, 

shijoatli yoshlarni tarbiyalash” ijtimoiy sohani rivojlantirishning ustuvor yo‘nalishlaridan 

biri sifatida belgilangan. 

Bugungi kunda Yoshlar o‘rtasida jinoyatga moyillik alomatlarining o‘sib borishi, 

globalashuv jarayonlari bilan bog‘lik turli yot odatlarning yoshlar orasida ommalashuvi, 

zamonaviy axborot texnologiyalarining yoshlarga salbiy ta’siri jamiyat hayotida ma’lum 

muammolarning  keltirib  chiqarmoqda.  yuqorida  keltirib  o‘tilgan  omillar  yoshlar  bilan 

ishlash bo‘yicha pedagogika sohasida bir qator vazifalarni ko‘ymoqda.  

O‘smir nima uchun jinoyatchi bo‘lib qolganligini anglab yetish uchun eng avvalo uni 

qurshab  olgan  ijtimoiy  muhit,  shart-sharoit  va  uning  o‘smir  shaxsiga  qanday  ta’sir 

etganligini  tahlil  qilish  lozim.  Ichki  psixologik  sabablar,  salbiy  shaxs  sifatlar,  ya’ni 

noqonuniy xulq, qat’iy hayotiy maqsadlarning mavjud emasligi, tashqi salbiy muhit va 

oilada  tarbiyaning  yaxshi  emasligi  o‘smirda  jinoiy  xulqning  shakllanishiga  qulay 

imkoniyat yaratadi. 

O‘smirlarda  jinoiy  xulqning  kelib  chiqishiga  ta’sir  etuvchi  bir  qator  ijtimoiy-

psixologik omillar mavjud bo‘lib, ular quyidagilar: 

– 

ota-onalar,  pedagoglarning  bolalar  va  o‘smirlarning  yosh  hamda  individual-

psixologik xususiyatlarini hisobga olmasliklari yoki psixologik savodsizlik; 

– 

oilada noaxloqiy munosabatlar va nosog‘lom psixologik muhitning mavjudligi, 

oilaviy nizolarning ko‘pligi hamda oilada bolaga nisbatan e’tiborning pastligi. 

– 

maktab  jamoasining,  pedagoglarning  o‘smirlar  o‘rtasida  yuzaga  kelgan  nizoli, 

---