Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

483

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

O‘quvchining  kitobga  bo‘lgan  mehri  ustozlaridan,  yaqin  sinfdoshidan,  yaqin 

qo‘shnisidan,  mahallasidan  boshlanadi.  Jamiyatda  ma’naviyatli,  madaniyatli  insonlar 

ko‘payishi bu albatta ko‘p kitob o‘qiganlikdan deb bilaman.  

 Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida fanlarni o‘qitish metodikasi. 

Maktablarda fanlarni o‘qitishda hayotimizda qaysi fanni o‘rni ko‘proq muhimligi 

hisobga  olinishi  kerak.  O‘quvchi  hayotida  har  bir  fanning  o‘z  o‘rni  bo‘lishi  kerak. 

Fanlarga maktab davridan qiziqishlarini oshirib borish biz o‘qituvchilarning zimmamizga 

juda  katta  ma’suliyatni  yuklaydi.  Buni  o‘quvchining  o‘zi  xohishidan  kelib  chiqib 

tanlaydi.  Mana  shu  narsa  hukumatimiz  tomonidan  o‘rganilib,7-sinfdan  kasbga 

yo‘naltirish ishlari amalga oshirilmoqda. Tarix bilan bog‘lasak, bizning ajdodlarimiz juda 

kichik yoshidan ilm o‘rganib, mehnat qilishga o‘rgangan va mehnatda suyagi qotgan. 

STEAM-ta’limi  Amerikada  ishlab  chiqilgan.  STEAM-an’anaviy  o‘qitishga 

muqobil  yondashuv  hisoblanadi.  Bunda  bolalar  Science  (tabiiy  fanlar),  Texnology 

(texnologiya),  Engineering  (muhandislik),  Art  (san’at)  va  Mathematics  (matematikani) 

fanlararo bog‘lanishlar va amaliy yondashuviga asoslangan holda o‘rganadilar. Bugungi 

kunda sinf xonasidagi bilim olish jarayoni jadal rivojlanayotgan olam o‘zgarishlaridan 

ortda qolmoqda. STEAM-yondashuvining asosiy xususiyati shundaki, bunda o‘quvchilar 

ko‘p  fanlarni  samarali  o‘rganishda  aqli  va  qo‘llaridan  foydalanishadi.  O‘quvchilar 

tajribalar  o‘tkazishadi;  modellarni  konstruksiyalaydi,  musiqa  va  filmlarni  mustaqil 

yaratadi, robotlarni yasashadi, ya’ni o‘z g‘oyalari bilan mahsulotlar yaratadilar. STEAM-

o‘quvchilarni  hamkorlikda  ishlashga,  hamfikrlikka  chaqiradi,  ijodiy  ishlash 

ko‘nikmalarini shakllantiradi. 

AQSh, Singapur, Koreya, Avstraliya, Xitoy, Buyuk Britaniya, Isroil kabi ko‘pgina 

davlatlarda  STEAM-ta’limi  sohasida  davlat  dasturlari  amalga  oshirilmoqda.  Har  kuni 

yangi  ish  turlari,  mutaxassislik  sohalari  paydo  bo‘lmoqdaki,  bu  bugungi  kun 

pedagoglarini  o‘ylashga  majbur  qilishi  kerak.  Biz  o‘qitayotgan  o‘quvchilar  bilimi  va 

malaklari hozirgi zamon talablariga mos keladimi?  

Ko‘pgina mamlakatlarda STEAM-ta’limi quyidagilarga ko‘ra yuqori baholanadi: 

-yaqin yillarda dunyoda IT-mutaxassislari, dasturchilar, muxandislar, yuqori texnologik 

ishlab  chiqarish  mutaxassislari  va  shunga  o‘xshash  mutaxassisliklarning  keskin 

yetishmovchiliklari yuzaga keladi; 

-kelajakda  tasavvur  ham  qilish  qiyin  bo‘lgan  kasblar  yuzaga  keladiki,  ayniqsa  bio  va 

nanotexnologiya mutaxassisliklariga ehtiyoj ortadi; 

-kelajak egalaridan ta’limning turli sohalari: tabiiy fanlar, muhandislik va texnologiyadan 

bilimlarga ega bo‘lishlari talab etiladi. 

Zamonaviy  yondashuvlardan  yana  biri  bu-PBLdir.  Bu  yo‘nalish  ta’limdagi 

muammolarni  bartaraf  etishga  yo‘naltirilgan.  Ta’lim  sohasiga  innovatsiyalarning  kirib 

kelishi  ya’ni  elektron  ta’lim,  masofaviy  ta’lim  tushunchalarining  o‘quvchilarga 

---