Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

BOSHLANG‘ICH SINFLARDA BAYONLARDAN FOYDALANISH 

 

Isomiddinova Umida Fazliddinovna,  

Farg‘ona viloyati Bag‘dod tumani 38-umumiy o‘rta ta’lim maktabi boshlang‘ich sinf 

o‘qituvchisi 

 

Ijodiy  tafakkur sohibini,  ya’ni  o‘sayotgan,  rivojlanayotgan va tarqqiyot sari  yuz 

tutayotgan mamlakatimiz uchun zarur bo‘lgan ijodiy va mustaqil fikrlay oladigan shaxsni 

tarbiyalab  voyaga  yetkazish  biz  muallimlar  oldida  turga  eng  muhim  va  dolzarb  vazifa 

hisoblanadi. 

Abu  Nasr  Farobiyning  “Ta’lim  tarbiya  berish  usullari”  asarida  “Bilim,  ma’rifat 

yaxshi axloq bilan bilimdon, ma’rifatli, yetuk, mukammal inson yetishadi. Buning uchun 

ta’lim jarayonini o‘qituvchi tomonidan to‘g‘ri  tashkil etilishi, boshqarilishi va ma’lum 

maqsadlarga yo‘naltirilishi lozim”,- degan fikri boshlang‘ich sinflarga ona tili o‘rgatishda 

ham asosiy bosh mezon vazifasini o‘taydi. 

Boshlang‘ich  sinf  ona  tili  darslarida  o‘quvchilarni  bayon  yozishga  o‘rgatish 

o‘qituvchidan yuqori pedagogik mahorat talab etadigan muhim va asosiy ish turlaridan 

biridir.  Bayon  bolalarda  adabiy  nutqning  to‘g‘ri  shakllanishiga  yordan  beradi,  nutq 

madaniyatini yaxshilaydi, badiiy estetik jihatlarini tarbiyalaydi, tilga sezgirlikni oshiradi. 

Bayon o‘qib berilgan namunaviy matn mazmunini ma’lum tayyorgarlikdan so‘ng 

qayta  hikoyalashdir.  Har  qanday  qayta  hikoya  qilingan  matn  yuzasidan  bayon  yozish 

mumkin,  ammo  bayon  yozish  qayta  hikoya  qilishga  nisbatan  murakkabroq  faoliyatdir. 

Bundan  tashqari  boshlang‘ich  sinf  o‘quvchilarining  yozish  sur’ati  sekin  shunga  ko‘ra 

bayon  uchun  kichik  hajmdagi,  kompozitsiyasi  sodda,  til  tomonidan  ham  mos  matn 

tanlanadi. 

Bolalarda  o‘z  fikrini  mustaqil  yozishga,  o‘qilgan  matnni  qayta  hikoya  qilishga 

o‘rgatishni iloji boricha erta boshlash ma’qul. Buning uchun o‘quvchilar og‘zaki hikoya 

qilayotganda  qo‘llangan  alohida  so‘zni  yozishdan  gapni  yozishga,  so‘ng  matnning 

---