Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

271

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

Quyida keltirilgan metodik tavsiyada, asardagi qahramonlarni baholashga, muallif 

tasvirlagan hayotiy lavhalar bilan asar o‘rtasidagi bog‘lanishni aniqlashga yordam beradi. 

1.Badiiy asarni baholang: 

 -eng yorqin lahza; 

 -unitilmas epizod; 

 -uni o‘qib, his qildim;  

 -meni hayajonga solgan holat.  

2. O‘z hayratingni ko‘rsat: 

 -meni juda hayratga soldi; 

 -meni hayajonga soldi; 

 -…bunday bo‘lganini hech qachon unutmayman. 

3. O‘z fikringni bayon et: 

 -mening munosabatim shuki … 

 -mening nazarimda … 

 -eng quvonarlisi shuki … 

 -menda hurmat hissi uyg‘onishiga sabab … 

4.Menga …………… dek tuyuldi. 

Ba’zi hollarda boshlang‘ich sinf o‘quvchilari qatnashuvchi  shaxslar hatti-harakatini 

yaxshi  tushunmasliklari,  ba’zan  noto‘g‘ri  yoki  yuzaki  tushunishlari  natijasida  asar 

mazmunini  anglab  yetmaydilar.  Shuning  uchun  ham  o‘qituvchi  savolni  juda  o‘ylab 

tuzishi,  u  bolani  fikrlashga,  o‘ylashga  majbur  etadigan,  qahramonning  hatti-harakati 

voqealarning  bog‘lanishi  yuzasidan  muhokama  yuritishga  undaydigan,  ularni  o‘zaro 

qiyoslashga , ijobiy va salbiy tomonlarmi aniqlashga yordam beradigan bo‘lishi lozim. 

O‘quvchi asarda qahramonning hatti-harakatini qanchalik aniq ko‘z oldiga keltira olsa, u 

hikoyaning  asosiy  mazmunini  shunchalik chuqur tushunadi, shunchalik  mustaqil qayta 

hikoya  qilib  beradi.  O‘quvchilar  hikoyani  o‘qishda  quyidagi  savollar  orqali  fikrlashga 

o‘rgatilsa, dars vaqtidagi va maktabdan tashqari vaqtdagi o‘qish savodxonligi oshiriladi 

savollar shunday bo‘lishi mumkin: 

1.  Asar qahramoni bilan do‘stlashishni xohlarmiding? 

2.  Sen uning o‘rnida bo‘lsang nima qilar eding? 

3.  Hikoya qahramonining hamma ishlari to‘g‘ri deb o‘ylaysanmi? 

4.  Nima uchun u shunday qildi? 

5.  Uning munosabati senga yoqdimi? 

6.  Qanday maslahat bergan bo‘larding? 

7.  Asardagi voqealar ichida bo‘lishni xohlarmiding? 

8.  Voqeada kim bo‘lib qatnashishni xohlar eding?  

 Umuman  olganda,  asarning  janriy  xususiyatini  hisobga  olib,  o‘ziga  xos  usullarini 

tanlash  lozim.  Agar  ushbu  metodik  tavsiyalardan  maqsadli  foydalanilsa,  o‘quvchilar 

ijodiy faolligi ortadi, mustaqil izlanishi va fikrlash doirasi kengayadi, o‘qish savodxonligi 

---