Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

245

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

behuda yulmang, qushlarni o‘ldirmang, hayvonlarga ozor bermang, ekinlar ustidan yo‘l 

solmang,  oftobda  ko‘p  yurmang,  suvni  isrof  qilmang,  ko‘zingizga  qarab  yuring  kabi 

maslahatlarni beradi. Shuning o‘zi ekologik tarbiyaning asosiy kurtaklaridandir.  

Ota-onalar  shu  xususida  oilaviy  sharoitda,  uydagi  har  bir  ishni  amalga  oshirish 

asnosida  ularga  ekologik  tarbiyani  berishi  lozim.  Bizga  rizq-ro‘z  ob-havo,  noz-ne’mat 

beradigan tabiat shu qadar buyuk ijodkordir, qudratlidir. Biroq tabiat qanchalik qudratli 

bo‘lmasin,  o‘zini  himoya  qila  olmaydi.  Bugungi  kunda  tabiat  insonni  g‘amxo‘rligiga 

muhtoj. Tabiatni qadrlash va himoya qilishda bizning qo‘limizdan keladigan ishlar juda 

ko‘p. Shuni bilginki, tabiat tiriklik olamining bir bo‘lagidir. Tabiatning bizga berayotgan 

buyuk in’omlaridan oqilona foydalanib, bu zaminni ozod va obod qilish biz va sendek 

farzandlar burchidir. 

 

Maktabga dars berish uchun borganda hozir texnika asri ekanligini, undan unumli 

foydalanish  lozimligini  esdan  chiqarmaslik  kerak.  Har  bir  darsda,  har  bir  fanda  undan 

foydalanish kerak. Ro‘znoma va oynomalardagi maqolalardan, badiiy asarlardan misollar 

keltirib,  turmushga,  hayotga  bog‘lab,  uning  foydasi  tushintirilsa,  o‘quvchilar  ongiga 

yaxshi yetib boradi. Hamma gap o‘qituvchining ekologik bilimiga ega bo‘lishiga va uni 

o‘quvchiga  yetkazishiga  bog‘liq.  Bilim  bo‘lgani  bilan  pedagogik  mahorat  yetishmasa, 

o‘quvchiga  mehr  bilan  tushintirilmasa,  maqsadga  erishib  bo‘lmaydi.  Ekologk  tarbiya 

axloqiy tarbiyaning ajralmas qismi hisoblanadi. Boshlang‘ich sinflarda bolalarga tabiat 

haqidagi  turli  qiziqarli  ma’lumotlardan  foydalanib,  ularga  qiziq  ma’lumotlarni  berish 

mumkin. 

Masalan: 

Suvlar necha xil? 

Tabiatda 1300 xil suv bor ekan .  

Bu qanday suvlar ekan , deysizmi? Buloq suvi, qor suvi, yomg‘ir suvi... 

Ular  kelib  chiqishi  va  turli  xil  tarkibi  bilan  bir  biridan  farqlanadi.  Siz  qaysi  suv 

turlarini bilasiz?” 

 Qaldirg‘ochlar 

“Ular  kuniga  o‘rtacha  16  soat  uchar  ekan  .  Ular  tongdan  kechgacha  60  marta 

inlariga kelib ketar ekan. Ikkita qaldirg‘och kuniga 640 ta zararli hasharotni bolalariga 

keltirsa, 600 tasini o‘zlari tinchitadi. Qoyil-ee” 

 Fillar. 

Fillar ko‘rinishidan juda beo‘xshov va qo‘polga o‘xshaydi. Ammo chaqqonlikda 

ularga hamma ham teng kela olmaydi. Ular soatiga 20 km tezlikda chopishi mumkin. 

Ularga  yana  qanchalak  yashil  o‘simliklarni  ko‘proq  ekib  parvarish  qilsak, 

shunchalik  atrof  muxit  musaffoligiga  erishishimizni  aytib  o‘tish  lozim.  Yuqori  sinf 

o‘quvchilarini  bilim  doirisidan  farqli  o‘laroq,  boshlang‘ich  sinflarda  doimo  rangli 

rasmlar,  plakatlardan  foydalansa  bo‘ladi.  Avvalo,  bolalardagi  ekologik  tarbiyani 

shakllantirish  jaryonida  tarixiy  manbaalardan  ham  foydalansa  bo‘ladi.  O‘zimizning 

---