Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

 

 

 

 

---

 

92

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

XALQARO BAHOLASH DASTURLARINING AHAMIYATI 

 

Xujamqulova Gulchehra Yuldashovna,  

Toshkent viloyati Toshkent tumani 30-umumiy o‘rta ta’lim maktabi boshlang‘ich sinf 

o‘qituvchisi 

Xudoyqulov T. O‘.,  

Respublika ta’lim markazi o‘quv adabiyoti talabi, dizayni va istiqboli bo‘limi 

metodisti 

 

So‘nggi yillarda mamlakatimizda amalga oshirilayotgan islohotlar natijasida ulkan 

iqtisodiy o‘sish ko‘rsatkichlariga erishilayotganligi barcha sohalarda malakali kadrlar va 

yetuk mutaxasislarga bo‘lgan talabni yanada oshirmoqda. 

Yuqoridagi talablarning ta’lim tizimi uchun juda muhim ekanligi, aksariyat xorijiy 

davlatlardagi  kabi  ta’lim  va  fan  sohalari  rivojlanishini  baholash  va  monitoring  qilish 

orqali ta’lim sifatini oshirishga qaratilgan ilg‘or tajribalarni sohaga jalb qilish kerakligini 

anglatadi.  Ta’lim  sifati  va  samaradorligini  oshirish  yo‘lida  xorijiy  ilg‘or  tajribalarni 

o‘rganish,  xalqaro  standartlar  talablarining  joriy  etilishi  muhim  ahamiyatga  ega.  Bu 

borada  O‘zbekiston  Respublikasida  qo‘yilayotgan  amaliy  qadamlarga  xalq  ta’limi 

tizimida  ta’lim  sifatini  baholash  sohasidagi  xalqaro  tadqiqotlarning  tashkil  etilishi 

to‘g‘risida  hukumat  qarorining  qabul  qilinishi  ta’lim  sohasidagi  yutuqlarni  baholash 

xalqaro  assotsiatsiyasidek  (IEA)  nufuzli  tashkilot bilan  hamkorlik  aloqalarining  yo‘lga 

qo‘yilishini misol sifatida keltirish mumkin. 

1958-yildan buyon ushbu tashkilot ta’lim sohasiga oid ko‘plab mavzular bo‘yicha 

o‘ttizdan  ortiq  qiyosiy  tadqiqotlarni  o‘tkazdi.  Jumladan,  matematika  va  tabiiy  fanlar 

(TIMSS), o‘qish (PIRLS), fuqarolik va fuqarolik ta’limi (ICCS), kompyuter va axborot 

texnologiyalari bo‘yucha savodxonlik (ICILS) kabi yo‘nalishlarda o‘quvchilarning bilim 

va ko‘nikmalari, umuman olganda ta’lim olish jarayonida erishgan yutuqlarini baholab 

kelmoqda. 

O‘quvchilarning  erishgan  yutuqlarini  o‘rganishda  barcha  o‘quvchilardan  emas, 

balki ushbu qatlamning vakillari sifatida tanlab olingan o‘quvchilardan obyektiv testlarni 

o‘tkazish  orqali  baholanadi.  Shuningdek,  maktab  direktorlari,  o‘qituvchilari, 

o‘quvchilari, hattoki ota-onalardan so‘rovnomalar o‘tkazilib, maktabdagi ta’lim sifatiga 

ta’sir ko‘rsatuvchi omillar, jumladan, maktab resurslari, o‘quvchilarning ta’lim olishga 

oid  qarashlari,  o‘qitish  usullari  hamda  uy  sharoitida  o‘quvchilarning  bilim  olishi 

qanchalik  darajada  qo‘llab–quvvatlanayotganligiga  doir  qimmatli  ma’lumotlar 

to‘planadi. 

PISA  (Programme  for  International  Student  Assessment)  –  turli  davlatlarda  15 

yoshli o‘quvchilarning savodxonligi (o‘qish, matematika, tabiiy fanlar) hamda bilimlarini 

amaliyotda  qo‘llash  qobilyatini  baholash  dasturi.  Bu  dastur  3  yilda  bir  marotaba 

---