Umumiy o'rta ta'lim maktablari yuqori sinf o'quvchilariga Sodda gaplar'' mavzusini o'qitish usullari

Bitiruv malakaviy ishning maqsadi. 
O‘zbek tilidagi yig‘iq gapning turkona 
mohiyatini bayon etish hamda ona tili ta’limida yig‘iq gapni o‘qitish muammolarini 
o‘rganish ishning asosiy maqsadini tashkil etadi. 
Tadqiqot vazifalari
. Asosiy maqsadga quyidagi vazifalarni bajarish asosida 
erishiladi: 
-
o‘zbek tili sintaktik qurilishining an’anaviy talqinida sodda gap va 
yig‘iq gap masalasi o‘rganilishini sharhlash; 
-
sintaktik talqinlardagi yig‘iq gap hamda ixcham gap tushunchalari 
munosabatini oydinlashtirish; 
-
o‘zbek tili sintaktik qurilishida yig‘iq gap mohiyatini aniqlash; 
-
maktabda yig‘iq gapni o‘qitish bilan bog‘liq muammolarni sharhlash; 
-
o‘rta-maxsus kasb-hunar ta’limi tizimida sodda gaplar xususiyatini 
yoritish; 
-
oliy ta’limda yig’iq gap va ko’rinishlarini bayon qilish; 
-
[WPm], [WP], [S-P] qurilishli yig‘iq gaplar xususiyatini ochish; 
-
yig‘iq gapning nutqiy voqelanishini bayon qilish. 
Tadqiqot obyekti va predmeti. 
O‘zbek tilidagi yig‘iq gaplar tadqiqot obyekti bo‘lib, 
predmeti esa ularning substansial xususiyatlaridir. 
5
Bobokalonov R. O‘zbek tilida gap sintaksisi va so‘z-gaplarning sistem-struktur talqini. – Toshkent: Fan, 2006. – B. 
35. 

---

6 
-
BMI mavzui mazkur masala borasida rus va o‘zbek tilshunosligida 
mavjud bo‘lgan tadqiqot ishlaridan, hozirgi o‘zbek adabiy tili, maktab darsliklari va 
qo‘llanmalaridan, o‘zbek tilining izohli lug‘ati va badiiy asarlardan ijodiy 
foydalanilgan holda yoritildi. 
Tadqiqotning metodlari. 
Tadqiqotning metodologik asosini dialektik falsafaning 
qarama-qarshiliklar birligi va kurashi, shakl va mazmun birligi, umumiylik va 
xususiylik haqidagi qonuniyatlari tashkil qiladi. Ishda, asosan, tavsiflash, qiyoslash, 
komponent tahlil metodlaridan foydalanildi.