Umumiy o'rta ta'lim maktabi direktori: Farg ona

XI-Yangi  mavzu  bayoni:

Bobur 1483-yilning  14-fevralida Andijonda tug‘ildi. Otasi temuriyzoda 

Umarshayx Farg‘ona viloyati hukmdori edi. Onasi Qutlug‘ Nigorxonim 

Toshkent  hokimi  Yunusxonning  qizi  edi.

Bo‘lajak shoir  12 yoshida ekan,  otasi bevaqt halok bo‘lib,  Farg‘ona 

hokimligi uning zimmasiga tushadi.  15 yoshida bobomeros Samarqandni 

zabt etadi.  16 yoshida bu azim shahami tashlab chiqishga majbur bo‘ladi. 

Keyin ham ikki marotaba bu shahami egallashga muvaffaq bo‘ldi. Lekin 

saqlab qolish nasib etmadi.  Samarqandni ham, Andijonni ham qo‘ldan 

berib, tog‘-u toshlarda besh-o‘n yigiti bilan goh otliq, goh yayov yurgan 

paytlari ham bo‘ldi. Nihoyat,  1503-yilda Jayhun (Amu)ni kechib, Xuro- 

songa  o‘tdi.  Kobul  va  G ‘aznani  qo‘lga  kiritdi.  So‘ng  1526-yilda  esa

29

---

U 1530-yilning 26-dekabrida Agrada vafot etdi. Keyinroq uning xoki, 

vasiyatiga muvofiq, Kobulga ko‘chiriladi.

Bobur ikki she’riy to‘plam — devon tuzgan. Shulardan bittasi yetib 

kelgan. Ikkinchisining taqdiri noma’lum. Hozirda bizning qo'limizda uning 

to‘rt yuzdan ortiq she’ri bor.  Shundan ikki yuzdan ortig‘i ruboiydir.

Ruboiy  sharq  she’riyatida  keng  tarqalgan  she’r turlaridan,  to‘rtlik. 

Aruzning ma’ium vaznidagina yozilgan.  Bobur ruboiylari  har jihatdan 

to‘kis, mukammal she’riy asarlardir. Ularda Bobur hayotining manzara- 

lari  aks  etadi.  Shoir  o‘z  umrining  achchiq-chuchuk  kunlaridan  so‘z 

ochadi.

Mana,  ayrim  namunalar:

Ko‘ngli tilagan murodig‘a yetsa kishi 

Yo barcha murodlami tark etsa kishi.

Bu  ikld  ish  muyassar bo‘lmasa  olamda,

Boshini olib bir sorig‘a ketsa kishi.

Endi  Bobuming  ushbu  ruboiyini  yozgan  holatini  ko‘z  oldimizga 

keltiraylik.  U  19—20  ^oshlarda,  g‘ayrati  dunyoga  sig‘magan  paytlari. 

Lekin  Samarqandni  ikki  marta olib’  ikki  marta ham tashlab chiqishga 

majbur bo‘ldi. Andijon xiyonatchilar qo‘liga o‘tgan.  Ikki-uch yil tog‘-u 

toshlarda  sarson-sargardon  yurdi.  Nihoyat,  hammasi joniga  tegdi.  Va 

yuqoridagi  satrlar qog‘ozga tushdi.

Mana  yana  bir  holati:  nihoyat  u  bir  qarorga  keldi.  Amudaryodan 

o‘tdi-yu bir hamla  bilan  Kobul va  G ‘azna  shaharlarini jangsiz  egallab 

oldi. Lekin butun ko‘ngli Amudaryoning bu tomonida, ona Vatanida. U 

tirik yursa qaytadi.  Shu umid bilan yashaydi. U yozadi:

Beqaydmen-u  xarobi  siym  ermasmen,

Ham  mol  yigcishtirur  laim  ermasmen.

Kobulda iqomat etti  Bobur,  dersiz,

Andoq  demangizlarkim,  muqim  ermasmen.

Bobur bugun  xalqimizning  sevimli  farzandlaridan bo‘lib turihdi.  U 

haqda dostonlar,  romanlar yozilgan,  kinofilmlar ishlangan.  Andijonda 

va Toshkentda ulkan bog‘i Ьафо etilib,  haykali o‘matilgan.