Umumiy o'rta ta'lim maktabi direktori: Farg ona

XI-Yangi  mavzu  bayoni:

Andersen  1805-yil 2-aprelda Daniyaning Odens shahrida kambag‘al 

etikdo‘z oilasida dunyoga keldi. Andersen oilasi muhtojlikda kun kechiradi. 

Bo‘lajak ertakchining bolaligi muhtojlik va yupunlikda o‘tadi. Biroq yupun 

va nochor ahvoliga  qaramay yosh Andersen ko‘proq  o‘qish,  o‘rganish 

payidan  bo‘ldi.  Otasi  vafot  etgach,  o‘n  to‘rt  yoshli  Andersen  Daniya 

poytaxti Kopengagenga keladi. Bu yerda ham o‘qish, izlanishda bo‘ladi. 

Dastlab u teatrga qiziqadi.  Bu sohada jiddiy shug‘ullanishga ahd qiladi. 

Aktyor bo£lish  rejasi  amalga  oshmagach,  o‘zicha  kichik-kichik  sahna 

asarlari yozadi, ulami shahar teatrlariga taklif qilib ko‘radi. Kopengagen

13

---

teatrlaridan birining direktoriga uning yozganlari ma’qul bo‘ladi shekilli, 

u  pyesalarni  sahnalashtirmasa-da,  qaysidir  mulohaza  bilan  yosh 

muallifni  qo‘llab-quwatlashga  qaror  qiladi.  Andersen  uning  tavsiyasi 

bilan  teatrdan  stipendiya  oladi  va  unga  Lotin  maktabida  bepul  tahsil 

olish huquqi beriladi.  So‘ngroq Andersen  Konpengagen  universitetida 

o‘qiydi.

0 ‘qish-o‘rganishda  suyagi  qotgan  yosh  Andersen  uzoq-uzoqlarga 

sayohat  qiladi.  U  Yevropa,  Osiyo,  Afrikaning  qator  mamlakatlarida 

bo‘ladi.  0 ‘zi  uchun  qiziq  tuyulgan  har bir  narsani  ko‘z  bilan  ko‘rib, 

qo‘l  bilan  ushlab  ko‘rmaguncha  ko'ngli  joyiga  tushmasdi.  Bundan 

tashqari,  sayohatlari davomida zamonasining mashhur shoir va adib- 

lari,  san’atkorlari bilan  uchrashdi.  Gyugo,  Balzak,  Dyuma,  Dikkens, 

Geyne,  Rossini,  Vagner,  List kabi buyuk ijodkorlar bilan  muloqotda 

bo‘ldi.

1835-yilda  adib  o‘zining  birinchi  yirik  asari  —  «Improvizator» 

romanini  e’lon  qiladi.  Roman  o‘quvchilar  orasida  mashhur  bo‘lib 

ketadi.  Biroq  bu  mashhurlik shundan keyingi  muvaffaqiyatlar oldida 

hech  narsa  bo‘lmay  qoladi.  Gap  shundaki,  adibning  o‘sha  yili bosib 

tarqatilgan dastlabki ertaklar to‘plami kutilmaganda unga katta shuhrat 

keltiradi.  Boshda  ertaklarini  o‘quvchilar  yoqtirishiga  o ‘zi  ham 

ishonmagan  yosh  ertaknavis  adib  bu  to‘plamdan  so‘ng  bolalar  va 

kattalar birday qiziqib  o‘qiydigan ertaklar yaratishga qodir ekanligiga 

amin  bo‘ladi  va  bundan  keyingi  umrini  ijodning  shu  sohasiga 

bag‘ishlaydi.  Unga  yaratgan  ertaklari  olamshumul  shuhrat  keltirdi. 

«Bolalarga  aytilgan  ertaklar»,  «Yangi  ertaklar»,  «Tarixlar»,  «Yangi 

ertaklar va  tarixlar»  to'plamlari  Andersen  nomini  dunyoga  mashhur 

qilib  yubordi.

«Bulbul»  ertagi  kishini  qalbakilikdan,  ikkiyuzlamachilikdan,  yol- 

g‘onchilikdan  qaytaradi.  Inson  qalbini  tushunib  yashashga,  har  bir 

narsadan go‘zallik topa olishga undaydi.