Umumiy metallurgiya

Metallarga  bosim  ostida  ishlov  berish  –  texnologiyalar  majmuasi  bo’lib, 

uning  yordamida  ko’pgina  metallarning  tashqi  kuchlar  ta’siri  ostida  plastik 

deformatsiyalanish  mumkinligidan  foydalanilgan  xolda,  kerakli  shakl  va 

o’lchamda  metall  mahsulotlari  olinadi.  Metallarning  egiluvchanligi  kristall 

panjaraning tuzilishi, harorat, defoermatsiya tezligi va miqdori va nihoyat zo’riqish 

holati  ko’rinishi.  Ya’ni  deformatsiyalayotgan  metallning  uch  o’lchovli  hajmda 

zo’riqish miqdori va yo’nalishiga bog’liq. 

Sanoatda  ishlatiladigan  metallarga  ishlov  berishning  turli  usullari  bir  qator 

afzalliklarga  ega:  olinayotgan  buyumlar  tekis  yuzaga,  o’lchamlarning  o’ta 

aniqligiga  ega,  plastik  deformatsiyalanish  natijasida  metallarning  mexanik 

xossalari  oshadi.  Metallarga  bosim  ostida  ishlov  beruvchi  qurilmalar  yuqori  ish 

unumdorligiga  ega,  metall  chiqiti  kam  chiqadi;  jarayonlar  osonlikcha 

avlomallashtiriladi. Bularning hammasi ishlab chiqarilayotgan metallarning 90 %, 

jumladan, po’latlarning 80 % prokatlanish sababini tushuntirib beradi. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

87