Umumiy metallurgiya

Volfram  va  molibden  kabi  qiyin  eriydigan  metallar  elektr  pechlarida 

isitgich,  elektr  va  yorug’lik  lampalari  qismlari,  elektr  kontaktlar,  bo’yoqlar, 

moylash  materiallari  ishlab  chiqarishda  ishlatiladi.  Biroq  bu  metallarning  asosiy 

qismi  asbobsoz,  tez  kesar,  o’tga  chidamli,  emirilishga  chidamli,  kislota  bardoshli 

va boshqa turdagi legirlangan po’latlar olishga yo’naltiriladi. 

Titan  asosidagi  qotishmalar  yuqori  solishtirma  mustahkamlikka  ega, 

shuning  uchun  uni  asosiy  ishlatadigan  soha  reaktiv  aviatsiya  va  raketa  -  kosmik 

texnika  bo’lib  qoldi.  So’nggi  vaqtda  titanli  qotishmalar  kemasozlik,  kimyoviy 

---

 

8 

mashinasozlik,  tibbiyot  uskunalari  ishlab  chiqarishda  ishlatila  boshlandi.  Titan 

karbidi qattiq asbobsozlik qotishmalari tarkibiga kiradi. 

Sirkoniy  yadro  reaktorlari  elementlarini  tayyorlashda  eng  mos  material 

bo’lib  qoldi.  Elektronikada  tsirkoniyni  gazlarni  yaxshi  yutishi  evaziga  elektron 

qurilmalarda  yuqori  vakuum  saqlab  turish  qobiliyatidan  foydalaniladi.  CrO

2

  va 

CrSnO

4

  ko’rinishida  tsirkoniy  yarmidan  ortig’i  o’tga  chidamli  materiallar,  farfor, 

emal, shisha ishlab chiqarishda ishlatiladi.