Umumiy mavzu: Fermentlarni tuzilishi, хоssalari va funktsiyalari

 
6.9. Poliferment sistemalar 
 
Organizmning har bir hujayrasi o‘zining spetsifik fermentlar to‘plamiga 
ega. Ba‘zi fermentlar hamma hujayralarda mavjud, ba‘zilari esa faqat ayrim 
hujayralardagina uchraydilar. Hujayrada har bir ferment alohida ishlamasdan 
boshqa fermentlar bilan uzviy bog‘langan holda ishlaydi.
Alohida fermentlardan, aniqrog‘i ko‘plik formalaridan (shakllaridan) 
poliferment sistemalar yoki konveyerlar
hosil bo‘ladi.
Poliferment sistemalar ishi ularning hujayrada tashkil topish xususiyatlariga 
bog‘liq. Shartli ravishda poliferment sistemalar tuzilishiga ko‘ra 3 guruhga 
bo‘linadi:
1. Funktsional poliferment sistemalar 
2. Struktur - funktsional poliferment sistemalar 
3. Aralash 
poliferment sistemalar
1. Funktsional tuzilishda
- ma‘lum bir funktsiyani bajaruvchi poliferment 
sistemaga birlashadi. Ular bir fermentdan ikkinchi fermentga o‘tadigan 
metabolitlar yordamida o‘z funktsiyalarini bajaradilar. Funktsional tuzilishga ega 
bo‘lgan poliferment sistemasida reaktsiya zanjiridagi birinchi fermentning 
reaktsiyasining metoboliti (mahsuloti) navbatdagi ferment- (E) uchun substrat-
(S) bo‘lib xizmat qiladi. 
Poliferment sistemalarning funktsional tuzilishiga masalan - glikoliz, ya‘ni 
glyukozaning parchalanishida qatnashuvchi fermentlarni olish mumkin. 
Glikolizning barcha fermentlari erigan holatda hujayra gialoplazmasida 
yig‘ilgan bo‘ladi. Har bir reaktsiya alohida fermentlar bilan katalizlanadi
 
2. Struktura funktsional tuzilishda
– fermentlar oqsil – oqsil yoki ferment 
– fermentning o‘zaro ta‘siri yordamida ma‘lum funktsionalli tuzilish struktura 
sistemani hosil qiladi. Masalan: Poliferment kompleks – piruvatni 
oksidlanishida ishtirok etuvchi bir nechta fermentlardan tashkil topgan 
piruvatdegidrogenaza poliferment kompleksi, yoki yog‘ kislotalarini sintezida 7 
ta bog‘langan struktur fermentlardan iborat. Bu kompleks ya‘ni poliferment 
sistema mustahkam bog‘langan bo‘lib, qiyinchilik bilan alohida - alohida 
fermentlarga parchalanadi.