Umumiy mavzu: Fermentlarni tuzilishi, хоssalari va funktsiyalari

Gistaminning hosil bo’lishi.
Hamma organ va to‘qimalar gistamin saqlab, uning 
miqdori to‘qima turiga qarab turlichadir. O‘pka to‘qimasida, terida juda ko‘p 
bo‘ladi, bosh miya qismida ham uchraydi. Har doim qonda va biologik 
suyuqliklarda sezilarsiz holda uchraydi. Gistamin allergik reaktsiyalarni 
mediatorlari hisoblanib, patologik hollarda gistamin ajraladi. 
Gistamin fiziologik jarayonlarning muhim mediatorlaridan biri bo‘lishi va 
allergik reaktsiyasining patokimyoviy patofiziologik bosqichlarida qatnashadi. U 
inson organizmining allergiya va yalig‘lanishga javoban zudlik bilan hosil 
bo‘ladigan asosiy mediatori bo‘lib, oshqozon soki sekretsiyasida muhim rol 
o‘ynaydi. Gistamin gistidinning piridoksalfosfat (vitamin B6) kofermenti tutgan 
dekarboksilaza– 
gistidindekarboksilaza
yordamida dekarboksillanishidan hosil 
bo‘ladi. Hosil bo‘lgan gistamin keyinchalik to‘planishi yoki inaktivatsiyalanishi 
mumkin.
 
N – C – CH
2
 – CH – COOH N – C – CH
2
 – CH
2
 
║ ║
׀
║ ║
׀
CH CH NH
2
→ CH CH NH
2
 
\ / –
 
CO
2
\ / 
NH NH 
Gistidin Gistamin 
Gistamin organizmga kiritilishidan quyidagi o‘zgarish kuzatiladi:
1) kapilyarlarning kengayishi va mos ravishda ular o‘tkazuvchanligining
oshishi; 
2) yurak tomirlarning torayishi;
3) ichki organlar silliq muskulaturasining qisqarishi;
4) oshqozonda xlorid kislota sekretsiyasining kuchayishi.
 

---

203 
Serotoninni triptofandan hosil bo’lishi. 
 
Katta yoshli odamlarda 90 % serotonin ichak entroxromofin hujayralarida 
sintezlanib, bir qismi qonga o‘tadi va jigar, o‘pkada parchalanadi, bir qismi esa 
trombositlarda to‘planadi va tashiladi. Demak, serotonin qora taloq, jigar, buyrak, 
o‘pkada, markaziy nerv sistemasida va qon trombasitlarida ko‘p bo‘ladi. Serotonin 
– gipotalamusda, bosh miya po‘stlog‘ining kulrang moddasida hosil bo‘ladi. 
Serotonin qon bosimining oshishiga va bronxlarning torayishiga imkon beradi. 
Nerv sistemasida serotonin mediator rolini bajaradi. Uning markaziy nerv 
sistemasiga ta‘siri turlicha masalan: kichik dozalar pasaytiradi, katta dozalar esa, 
aksincha, uning faoliyatini stimullaydi. 
Serotonin bachadon, ichaklar, bronxlar, qon tomirlar silliq mushaklarini 
qisqarishiga, bradikardiya va nafas to‘xtab qolishiga olib kelishi mumkin. Ba‘zan 
taxikardiya, tez nafas olish, qon bosimi ortishi, bronxospazm va og‘riq chaqiradi. 
Markaziy nerv tizimida tinchlantirish, uyqu keltirish, tashqi ta‘sirlarga javobning 
sekinlashuviga olib keladi