Umumiy lot p65

в₂ — adrenomimetik oksiprenolol sulfat (alupent-astmo- pent) bronxlarning adrenoretseptorlariga ancha tanlab ta’sir ko‘rsatish xossasiga ega. Bronxolitik ta’siri jihatidan u izadringa o‘xshash, lekin uning ta’siri uzoqroq davom etadi.
Salbutamol fenoterol, asosan, bronxlarning в₂ — adreno­retseptorlariga tanlab qo‘zg‘atuvchi ta’sir ko‘rsatadi. Ularni, odatda, nafas oldirish yo‘li bilan qo‘llaniladi. Bronxlar spaz- mida bronx adrenoretseptorlarini qo‘zg‘atuvchi adrenalin keng ishlatiladi.
Teri ostiga yuborilganda, u kelib chiqishi turlicha bo‘lgan bronxlar spazmini juda tez bartaraf qiladi, lekin qisqa vaqt ta’sir qiladi. Simpatomimetik preparat bo‘lgan efedrin bronxial astmaning oldini olish va davolash uchun ishlatiladi, ta’siri uzoq vaqt davom etadi. Bronxlarning xolinergik innervatsiyasini bloklaydigan moddalar (atropin, platifillin) xolinergik reaksiya ortib ketishi tufayli kelib chiqadigan bronxospazmlarda ishlatiladi.
Miotrop ta’sir ko‘rsatadigan spazmolitiklardan eufillin 2,4 % li eritmasidan 10 ml vena ichiga yuboriladi. Bronxial astmada va allergenlar ta’siridagi bronxospazmlarda yallig‘lanish hamda al- lergiyaga qarshi moddalar bronxolitiklar bilan birga ishlatiladi (glukokortikoidlar va kromalin natriy). Glukokortikoidlar semiz hujayralar membranasini mustahkamlaydi, adrenoretseptorlarni stimullaydi, bronxolitik ta’sir ko‘rsatadi. Kromalin natriy bron­xial astma xurujining oldini olish maqsadida ingalatsiya qilinadi. U semiz hujayralardan chiqadigan gistaminni tormozlaydi.

4. 
   O‘pka shishida ishlatiladigan moddalar
   

Kimyoviy moddalar bilan zaharlanish, yurak-jigar yetish- movchiligi, qator yuqumli kasalliklar o‘pka shishini keltirib chiqaradi. Bunda alveolalar devorining o‘tkazuvchanligi buzilib, qonning plazma qismi alveolalar bo‘shlig‘iga chiqadi. Nafas olinganda, bu suyuqlik ko‘pirib, yuqori nafas yo‘llarini ber- kitib qo‘yishi yomon oqibat bilan tugashi mumkin.
Davolash patogenetik bo‘lib, gipoksiyaning oldini olish va unga qarshi kurashish kerak bo‘ladi. Buning uchun gangliya blokatorlar (benzogeksoniy, gigroniy) a — adrenoblokatorlar (fentolamin) ishlatiladi. Bular ta’sirida periferik qon tomirlar kengayib, kichik qon aylanish doirasida bosim pasayadi. Diu- retiklardan tez ta’sir etuvchi furasemid va etokrin kislota ish­latiladi. Bular ta’sirida ham qon hajmi kamayib, arterial bosim tushadi. Gipoksiyaning oldini olish uchun ko‘pik o‘chiruv- chilar (etil spirti, antifomsilan) ingalatsiya yo‘li bilan beriladi. Bunda ko‘pik kam hajmni egallovchi suyuqlikka aylanadi. Nafas olish yengillashadi. Yurak yetishmovchiligida (strofan- tin K) buyuriladi. Barcha holatlarda oksigenoterapiya — universal davolash usuli olib boriladi.
Glyukokortikoidlar, asosan, yallig‘lanishga qarshi, imu- nodepressiv xususiyatga ega bo‘lgan moddalardan hisoblanadi.

8. 
   bob. YURAK-QON TOMIRI SISTEMASIGA TA’SIR ETADIGAN VOSITALAR
   
   1. 
      Yurak glikozidlari