Umumiy kimyodan qoidalar to’plami

Radioaktiv elementlar
Barcha izotoplari radioaktiv bo’lgan kimyoviy elementlar radioaktiv elementlar deyiladi.
96	Radioaktiv nurlar	1899 – yil Rezerford radioaktiv nurlarni: – nurlariga ajratdi.
97	– nurlar	Elektronlarini yo’qotgan geliy element atomlari bo’lib, massasi 4 ga, zaryadi 2 ga teng. yoki shaklida yoziladi.
98	– nurlar	Elektronlar oqimidan iborat bo’lib, massasi 0 ga, zaryadi -1 ga teng. yoki shaklida yoziladi.
99	– nurlar	1900 yilda fransuz olimi P.Uilard tomonidan aniqlangan bo’lib, bu nur elektromagnit to’lqinlardan iborat. Massaga va zaryadga ega emas.
100	- zarracha	Pozitron deyilib, massasi elektron massasi bilan bir xil, zaryadi son jihatidan elektron zaryadiga teng, ishorasi qarama – qarshi bo’lgan zarracha.
101	– yemirilish	– yemirilish oqibatida radioaktiv elementning yadrosi 2 ta proton va 2 ta neytron yo’qotadi. Bunda elementning massasi 4 birlikka, zaryadi 2 birlikka kamayadi. Hosil bo’lgan element yadrosi davriy sistemada o’zidan 2 ta katak oldinda joylashgan elementga aylanadi: Masalan:
102	– yemirilish	Radioaktiv element – yemirilishga uchraganda element atomi yadrosidagi neytron protonga aylanadi va yadrodan elektron ajralib chiqadi. Bunda elementning atom massasi o’zgarmaydi, zaryadi bir birlikka ortadi. Natijada hosil bo’lgan elementning yadrosi davriy sistemada o’zidan bitta o’ngda joylashgan element yadrosiga aylanadi: Masalan:
103	– yemirilish	Radioaktiv element – yemirilishga uchraganda element atomi yadrosidagi protonneytrongaaylanadi va yadrodan pozitron ajralib chiqadi. Bunda elementning atom massasi o’zgarmaydi, zaryadi bir birlikka kamayadi. Natijada hosil bo’lgan elementning yadrosi davriy sistemada o’zidan bitta chapda joylashgan element yadrosiga aylanadi: Masalan:
104	k – qamrash	Yadroning elektron biriktirib olishi yoki elektronning yadroga qulashi. Radioaktiv element yadrosi yaqinida joylashgan elektron qavatdagi elektronlardan biri yadroga yadroga qulashi natijasida, elektron yadrodagi proton bilan birikib, neytronga aylanadi: Masalan:
105