Adiabatik jarayon:
Izoxorik jarayonda kengayish ishi bajarilmaydi WVq0; ideal gazning ichki energiyasi faqat temperaturaning funktsiyasidir. Joul qonuni bo`yicha UTqconst, uning o`zgarishi izobarik va izoxorik jarayonlarda bir xil bo`ladi: . Jarayon issiqligi ichki energiyaning o`zgarishiga teng bo`ladi QVqUqnCV(T2-T1).
Puasson tenglamasi
Ideal gazning adiabata tenglamasini chiqarish uchun QqpdV+CvdT dan Qq0 bo`lganligidan -nCVdTqpdV tenglamadan: pdV+CVdTq0 (1)
ga qo`yib, T ga bo`lsak:
va RqCp-CV bo`lgani uchun
(Sp-CV) (2)
ni SV ga bo`lib, (yoki ) deb belgilaymiz:
(3)
ni integrallasak:
ln Vk-1+lnTqconst yoki (4) xosil bo`ladi
Xuddi shu yo`l bilan (5) tenglamasini chiqaramiz.
(4) ni (5) ga bo`lsak, PVkqconst (6) ni olamiz. (4), (5), (6) tenglamalar Puasson tenglamalari deyiladi.
LABORATORIYA MASHG’ULOTLARI
№ 1 LABORATORIYA MASHG’ULOTLARI
TEXNIKA XAVFSIZLIK QOIDALARI. MODDALARNI TOZALASH, SUVNI QAYTA XAYDASH VA KRISTALLASH.
Kimyoda laboratoriya ishlarini boshlashdan oldin talaba ayni laboratoriyada ishlash uchun ishlab chiqilgan havfsizlik texnikasi bilan tanishib chiqishi va maxsus jurnalga qo’1 qo’yishi lozim.
Talabaga yil mobaynida ishlash uchun praktikumdan joy ajratiladi. Laboratoriya ishlarini tushunib bajarilgandagina undan foyda kutish mumkin. Shuning uchun har bir laboratoriya ishining mazmuni, adabiyot va ma’ruzalar bilan tanishib chiqqan talabagagina laboratoriya ishlarini bajarishga ruxsat beriladi.
Asosiy qoidalar
Kimyoviy laboratoriyada ishlashda amal qilinishi lozim bolgan asosiy qoidalar:
1. Ishning asosiy maqsadi aniq bo’lmasdan, tajribani o’tkazish uchun lozim bolgan idishlar, asbob-uskunalar, reaktivlar tayyor bo’lmasdan tajribani boshlamaslik;
2. Tajribani o’tkazishda ko’rsatilgan tartib va ketma-ketlikni aniq bajarish;
3. Ayni tajriba uchun ko’rsatilgan barcha xavfsizlik qoidalariga rioya qilish;
4. Ayni laboratoriya ishlari uchun tayyorlangan reaktivlardangina foydalanish. Umumiy qollanadigan reaktivlarni, konsentrlangan kislota va ishqorlarni ish joylariga olib ketmaslik;
5. Reaktivlarni ishlatishdan oldin uni ayni tajriba uchun ishlatish mumkinligini idishdagi yozuvga qarab aniqlash; Agar idishda yozuv bo’lmasa o’qitivchining ruhsatisiz ishlatmaslik.
6. Ayni tajriba uchun reaktiv miqdorini ko’rsatilmagan bo’lsa undan imkoniyati boricha kamroq ishlatish;
7. Ortiqcha olingan reaktivni qaytarib o’z idishiga quymaslik va uning uchun ajratilgan maxsus idishga quyish;
8. Reaktiv olingan zahotiyoq uning idishini qopqog’ini yopib, o’z o’rniga qo’yish;
9. Quruq reaktivlarni farfor, metall yoki shisha qoshiqchalarda olish va ishlatilgandan so’ng qoshiqchalarni filtr qog’oz bilan tozalab qo’yish;
10. Agar reaktiv pipetka yordamida olingan bo’lsa, undan boshqa idishdagi reaktivni olish uchun ishlatmaslik;
11. Barcha tajribalarni xalat kiygan holda bajarish;
12. Laboratoriya ishini bajarishda tinchlik va tartibni saqlash;
13. Tajribaning sodir bo’lishini e’tibor bilan kuzatish va barcha o’zgarishlarga sinchkovlik bilan nazar tashlash;
14. Kuzatilgan tajriba natijalarini va reaksiya tenglamalarini tajriba tugashi bilanoq laboratoriya daftariga yozib qo’yish;
15. Laboratoriya daftarida ish o’tkazilgan kun, mavzuning nomi, tajribaning nomi, uning qisqacha mazmuni, asbob-uskunaning sxemasi yoki rasmi, kuzatish natijalari, reaksiya tenglamalari, hisoblashlar va xulosalar ko’rsatilishi kerak;
16. Laboratoriya ishi tugagandan so’ng talaba ishlatgan kimyoviy idishlarini yuvib, ish joyini tartibga solib, laborantga topshirishi kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |