Umumiy kimyo

 
8.
CO va xlor aralashmasi kisloroddan yengil. Katalizator ishtirokida qizdirilganda 60% unum 
bilan fosgen (COCl
2
) hosil bo`lgan va natijada hosil bo`lgan aralashma kisloroddan og`ir 
bo`lgan. Dastlabki va oxirgi aralashmada xlorning hajmiy ulushi qanday oraliqda bo`lishi 
mumkin.
9.
Sulfit angidrid va kisloroda aralashmasi joylashtirilgan yopiq idishda sulfat angidrid hosil 
qilish jarayonida idishning bosimi 22,5% ga kamaygan. (temperatura o`zgarmas) Dastlabki 
aralashmada sulfit angidridning hajmiy ulushi 50% ga teng bo`lsa, hosil bo`lgan aralashmaning 
tarkibini(hajmiy) aniqlang. 
10.
Noma`lum metallning qattiq holatdagi zichligi 8,92 g/sm
3
. Metall yoqlari markazlashgan kub 
holatdagi kristall panjarani hosil qiladi.Kristall panjaradagi eng kichik kub tomoni a = 3,617∙10
-8
sm ga teng. (rasmga qarang) Metallni aniqlang. 

---

Ergashev Husniddin 
Telegram: @ICC
_
KIMYO 
75 
11.
Kislorod va karbonat angidrid aralashmasi 0°C va 84,04 kPa bosimda hajmi 13,5 l bo`lgan 
yopiq reaktorga joylashtirilgan. Ma`lum vaqtdan keyin reaktorga yangi tayyorlangan kalsiy oksid 
kiritilganda idishning bosimi 50,4 kPa gacha kamaygan (0°C da). Dastlabki aralashma bilan 
necha gramm ko`mir to`liq reaksiyaga kirishadi. (ko`mir tarkibida uglerodning massa ulushi 
0,94)
12.
Ammiak sintez qilish korxonasida soatiga 300000 m
3
(n.sh) azot va vodorod aralashmasi sarf 
bo`ladi. Sirkulyatsion sistemada aralashmaning hajmi 30000 m
3
ni tashkil qiladi. Sintez 
kolonnasiga kiruvchi aralashma tarkibida ammiakning hajmiy ulushi 4%, kolonnadan chiquvchi 
aralashmada 16% ni tashkil qiladi. Bitta siklda hosil bo`ladigan ammiakning massasini va sutka 
davomidagi sikllar sonini aniqlang. 
13.
Oltingugurt (VI) oksidi qizdirilganda hosil bo`lgan gazlar aralashmasining molekulyar 
massasi X ga teng. Reaksiya unumi X % ga teng. Hosil bo`lgan gazlar aralashmasining 
vodorodga nisbatan zichligini aniqlang.
14. 
Ikkita bir xil o`lchamdagi kub, birinchisi alyuminiydan, ikkinchisi esa magniydan 
tayyorlangan. Ushbu metallar xlorid kislota eritmasida eritilgan. Birinchisidan ajralib chiqqan 
gazning hajmi ikkinchisidan 2 marta ko`p. Agar alyuminiyning zichligi 2,7 g/sm
3
ga teng bo`lsa, 
magniyning zichligini aniqlang.
15.
Karbonat angidrid bilan to`ldirilgan idishning massasi 422 g ga teng (n.sh). Shu idish argon 
bilan to`ldirilgan bo`lsa, idishning massasi 420 g bo`ladi. Agar idish hajmiy ulushlari teng 
bo`lgan noma`lum gaz va argon aralashmasi bilan to`ldirilgan bo`lsa, uning massasi 417 g ga 
teng bo`ladi. Idishning massasini va noma`lum gazni aniqlang. 
16.
Massasi 16,8 g bo`lgan MeS ( metal birikmalarida +2 va +3 oksidlanish darajasini namoyon 
qiladi) 0,45 mol kislorod bo`lgan yopiq reaktorda yoqilgan. Reaksiya tugagandan keyin 
reaktorning bosimi dastlabki holatga nisbatan (o`zgarmas temperaturada) 1,5 marta kamaygan 
bo`lsa, metallni aniqlang.
17.
Shar shakldagi 10 g temir xlorid kislota eritmasida eritilgan. Reaksiyadan keyin sharning 
radiusi 2 marta kamaygan. Reaksiyaga kirishgan xlorid kislotaning massasini aniqlang. 
Temirning zichligi 7,5 g/sm
3
. ( reaksiyadan keyin qolgan metallnin shaklini shar shaklda deb 
hisoblang.
18.
Azot va kislorod aralashmasi ozonator orqali o`tkazilgan. Bunda gazlarning hajmi 10% ga 
kamaygan. Hosil bo`lgan gazlar aralashmasinining zichligi (n.sh) 1,508 g/l. Dastlabki 
aralashmadagi gazlarning hajmiy ulushini aniqlang. 
19.
Uchta bir xil idish olingan. Har bir idish noma`lum gaz bilan to`ldirilganda, birinchi 
idishning massasi 832 g, ikkinchi 942 g va uchinchi idishning massasi 858 g bo`lgan. Ikkinchi 
idishdagi gazning uchinchi idishdagi gazga nisbatan zichligi 2,45 ga teng. Uchinchi idishdagi 
gazning vodorodga nisbatan zichligi 14,5 bo`lsa, birinchi idishdagi gazni aniqlang.
20. 
EH
3
va XH
2
dan iborat gazlar aralashmasining zichligi 1,942 g/l (n.sh) ga teng. XH
2
ning 
massa ulushi 56,67% ga teng. Agar aralashmadagi gazlar teng hajmdan olinsa, aralashmadagi 
vodorodning massa ulushinin 4,464% ga teng bo`ladi. Birikmalarni formulasini aniqlang. 
21.
Havoga nisbatan zichligi 1,048 bo`lgan gazlar aralashmasi reaksiyaga kirishgandan keyingi 
hosil bo`lgan gazlar aralashmasining havoga nisbatan zichligi 1,31 ga teng bo`lsa, shu aralashma 
natriy gidroksid eritmasidan o`tkazilganda hajm ikki marta kamaygan. Qolgan gazning geliyga 
nisbatan zichligi 8 ga teng. Gazlar aralashmasining tarkibini aniqlang. 
22.
Azot(IV) oksidi 25°C da va 400 kPa bosimda hajmi 30 l bo`lgan idishda saqlanadi. Shu 
idishga massa bo`yicha 60% metan, 30% argon va 10% geliy bo`lgan aralashmasidan 3,5 mol 
qo`shilgandan keyin idishning bosimini va undagi gazlar aralashmasini shu sharoitdagi zichligini 
aniqlang. 
23.
Bariy xlorid kristallogidrati hajmi 4,315 li kolbada 327℃ da ushlab turilganda, kolbada 20,8 
kPa ga teng bosim hosil bo`ldi va massasi 2,116 g BaCl
2
∙0,2H
2
O tarkibli kristallogidrat olindi. 
Dastlabki kristallogidratning formulasini aniqlang. 

---

Ergashev Husniddin 
Telegram: @ICC
_
KIMYO 
76 
24.
Massasi 1,12 g bo`lgan temir va 5,4 g alyuminiy aralashmasiga suyultirilgan sulfat kislota 
eritmasi ta`sir ettirilganda 1,956 l (27℃, 130 kPa) gaz ajralib chiqdi. Birinchi reaksiyaning 
unumi ikkinchisidan 2 marta ko`p bo`lsa, reaksiyalarning unumini aniqlang. 
25.
Vodorodga nisbatan zichligi 20 ga teng bo`lgan is gazi va karbonat angidrid aralashmasi 
cho`g`langan ko`mir ustidan o`tkazilganda hosil bo`lgan gazlar aralashmasining vodorodga 
nisbatan zichligi 18 ga teng bo`lgan. Reaksiya unumini aniqlang. 
26.
Ikkita teng hajmli naycha bir biri bilan kichik hajmli naycha bilan tutashtirildi. Har ikkala 
naychada 2 moldan ideal gaz bor . Birinchi naychani 100 
o
C haroratdagi termostatga, ikkinchi 
naychani esa boshqa haroratdagi termostatga joylashtirildi. Sistema muvozanatga keltirilgandan 
so’ng gaz miqdori birinchi naychada, ikkinchi naychadaga nisbatan 0,62 mol kam bo’lib qoldi. 
Ikkinchi termostat temperaturasini aniqlang.