Umumiy fizika

1.Sublimatsiya nima?

Sublimatsiya – bu qattiq holatdan gaz holatga o’tadigan,bir marta suyuqlikga aylanmaydigan hodisadir.Sublimatsiyani boshdan kechirganingizda kiyimingiz bilan nima sodir bo’lishi haqida o’ylashingiz mumkin emas,balki sizning to’qimachilik sublimatsiya bilan tez-tez uchrashib turing – ko’z o’ngingizda qor parchasi tushishini tasavvur qiling va keyin ob-havo sovuq bo’lganda biz tez-tez ko’radigan bug’ effektini yarating.Sublimatsiya shuningdek, biz fudbolkalardan va boshqa zamonaviy kiyimlardan ko’rgan yoqimli bezaklarning aksariyatini qo’llash uchun ishlatiladi.San’at asari ko’ylakga sublimatsiya kuchidan foydalangan holda qo’llaniladi,shunda kiyim ortiqcha vaznsiz yoki g’alati ko’rinadigan qalinliksiz bezaklarga qo’shiladi.Bu kiyim-kechak sanoatida yangi hayotni olib kelishning juda mashxur usuliga aylandi,ammo dunyoga yangi dizaynlarni jo’natayotgan odamlarni tashvishga soladigan narsa.Ushbu yoqimli dizayn dazmollashga urinish yoki boshqa zararali tajribadan so’ng unchalik yoqimli ko’rinmasligi mumkin.

Agar siz to’qimachilik,shu jumladan matodan qilingan kiyim-kechak va boshqa buyumlar bilan shug’ullanadigan bo’lsangiz,kiyimingizda qo’llash uchun juda ko’p ishlagan ranglaringizni tekshirib ko’rishingiz kerak.Biz erta eslatib o’tgan yoqimli futbolkalar singari ranglarning barqarorligini tekshiradigan mashinadan foydalanib, to’qimachilik buyumlari ranglarini qanchalik yaxshi saqlab turishini tekrishingiz mumkin.A ning kichik namunasini qo’yish orqali mato sublimatsiya mashinasida siz xlor mahsulotingizga qanday ta’sir qilishidan tortib to’qimachilik kuydirishni qanday ishlashiga qadar hamma narsani sinab ko’rishingiz mumkin.

Bug’lanish jarayoniga teskari jarayon – bu kondensatsiyalanishdir.Suyuqlik bug’langanda qancha issiqlik yutilgan bo’lsa, kondensatsiyalanganda esa o’shancha issiqlik ajralib chiqadi.Yozgi mavsumda dengiz va okeanlardan suv bug’lansa,kuzgi va qishki mavsumda esa o’sha bug’langan suyuqlik yomg’ir va qor ko’rinishida kondensatsiyalanib qaytib tushadi.

Erish temperaturasi nisbatan yuqoriroq bo’lgan qattiq jismlarni qizdirganda shunday hodisa ro’y beradiki,jism yuza qismidagi molekulalar erimasdan turib bug’ga aylanib ketadi.Boshqacha aytganda tashqaridan berilgan issiqlik birdaniga uni bug’lashga yetarli bo’lib qoladi.Qattiq jismning erimasdan turib bug’ga aylanish hodisasi sublimatsiya deyiladi.