“Umumiy fizika” kursidan mustaqil ishlarni bajarishdagi uslubiy ko’rsatma

Foydalanadigan adabiyotlar: 

1. 

Savelyev I.V. "Umumiy fizika kursi" 1 qism mexanika va molekulyar fizika 

T. 1973 

2. 

G‟aniyev A.G., Avliyoqulov A.K., Alimardonova G.A. "Fizika" 1 qism 

akademik litsey va kasb-hunar kollejlari uchun darslik. T..2007 

3. 

Axmadjonov O "Fizika" 1 qism mexanika va molekulyar fizika T., 

 

2- Ma'ruza va amaliyot. Moddiy nuqta dinamikasi. Nyuton qonunlarini 

ta'riflang va formulasini yozing. 

Nyutonning  birinchi  qonuni.  Bu  qonunni  inertsiya  qo-nuni  deb  ham 

yuritiladi va uning mohiyati quyidagicha: agar har qanday jismga boshqa jismlar 

ta'sir  etmasa,  yoki  ularning  ta'siri  o’zaro  kompensatsiyalansa,  bu  jism  o’zining 

tinch holatini  yoki  turli  chiziqli tekis har-katini  saqlaydi.  Bu qonunda  moddaning 

asosiy  va  shu  bilan  birga  eng  oddiy  xossasi  -  inertsiya  xossasi  ifodalangan. 

Inertsiya  deganda  shuni  tushunish  kerakki,  jism  tinch  holatda  bo‟lishi  yoki  turli 

chiziqli  tekis  harakatini  davom  ettirish  xossasidir.  Bu  hol  jismlarning  asosiy 

dinamik xossalaridan iborat bo‟lib, ularning inertligini aniqlaydi. 

Nyutonning  ikkinchi  qonuni.  Dinamik  va  kinematik  fizik  kattaliklar 

orasidagi  aloqani ko‟rsatadi  va quyidagicha  ta'riflanadi:  F  kuch  ta'siri  ostida jism 

olgan tezlanish shu kuchga to’g’ri, jism massasiga teskari proportsional: 

m

F

k

a







  (1) 

Nyutonning uchinchi qonuni quyidagicha ta'riflanadi 

---

 

5 

Jismlar  o‟zaro  teng  kuch  bilan  ta'sirlashadi,  bu  kuch-lar  qarama-qarshi  tomonga 

yo‟nalgan bo‟lib, bir to‟g‟ri chiziqda yotadi va har xil jismga quyilgandir : 









1

.

2

2

.

1

F

F

 

(5)