Umumiy fizika kursi (ii-tom)



Download 21,68 Mb.
Pdf ko'rish
bet288/296
Sana26.02.2022
Hajmi21,68 Mb.
#468309
1   ...   284   285   286   287   288   289   290   291   ...   296
Bog'liq
Umumiy fizika kursi II tom

кучайт ирувчи махсус схем а
ёрдами билан кучай- 
тирилади. Бундай схеманинг энг содда доли 3 5 6 -раемда тас-
в.
355- раем. Энг содда 
вертикал 
антеннада 
досил булувчи эркин 
тебранишлар.
356- раем. Электромагнит теб ран ишларни 
кучайтирувчи схема.
вирланган булиб, у битта уч электродли лампадан иборатдир. 
Тебраниш контури лампанинг S тури билан индуктив боглан­
ган. 
LC
контурда электр тебранишлар пайдо булган вактда 
„тур кучланиши11 (241-§ га каранг) узгаради ва, бинобарин, 
лампа оркали утаётган токнинг (бу ток 
батареядан олинади) кучи узгаради.
Лампанинг иш шароитлари шундай тан- 
лаб олинадики, бунда лампа уз харак- 
теристикасининг тугри чизикли кисмида 
(357-раем) ишлайди. Агар характерис- 
тиканинг тугри чизикли бу кисми юко­
рига караб анча тик йуналган булса, у 
долда тур кучланиши озгина (A1/J уз- 
гарганда дам анод токи анча куп (А 
1а)
узгаради. Шундай килиб, резонансла- 
наётган 
LC
контурдаги заиф тебраниш­
лар лампа занжиридаги анод токини анча 
кучли узгартиради. Юкорида каралган 
кучайтирувчи схемада энергия лампа 
занжирига 
В
, батареядан берилади; 
LC
контурга тушаётгак 
электромагнит тулкин томонидан шу контурда досил килин- 
ган тебранишлар факат лампага таъсир курсатади ва 
В х
ба­
тареядан берилаётган токнинг кучини узгартиради. Анод то­
кининг тебранишлари кайдловчи асбобга ёки иккиламчи ку-
vs
357- раем. Уч электродли 
лампанинг характеристи- 
каси.


чайтириш учун иккинчи лампанинг турига 
Т
трансформатор 
ёрдамида узатилиши мумкин.
Товуш узатиш максадида электромагнит тулцинлар 
м одул-
лаш т ирилада,
яъни уларнинг амплитудаси товуш тебраниш- 
ларига мос равишда узгартирилади. У вацтда юксак частотали 
электромагнит тебранишларнинг урамаси частотаси товуш час-
тотасига тенг булган тебра- 
нишлардан иборат булади 
(358- раем). Амплитуданинг 
бу узгаришлари цабул ци­
лувчи станцияда репродук­
тор ёрдами билан яна товуш 
зосил цилишга имкон бе­
ради.
Модуляциялашнинг од­
дий 
схемаси 
359- раемда 
келтирилган. Бу ерда 3 3 8 -раемга мос булган генерацияловчи 
схеманинг бир цисми ва унгда генерацияловчи цисм индуктив 
богланган 
А
антенна тасвирланган. Расмнинг юцори цисмидаги 
М
микрофонни билдиради. Микрофонда юзага келувчи куч- 
ланиш тебранишлари 
Т
трансформаторда кучай- 
тирилади ва 
Cs
тур кон- 
денсаторининг пластинка- 
ларига берилади. 
L x
гал- 
такда 
юзага 
келувчи 
юцори частотавий тебра­
нишлар 
Cs
конденсатор- 
дан осон утади ва лампа­
нинг 
S
турига берилади.
Шу билан бирга, 
Т
тран- 
сформаторнинг чулгамла- 
ри катта индуктивликка 
эга булганидан бу тебра­
нишлар 
микрофон зан- 
жирига тармоцланмайди.
Демак, 
генерацияловчи 
■система худди унга мик­
рофон уланмаган золда- 
гидек ишлайди. Микрофонда юзага келувчи тебранишлар лам- 
павий генератор уйготадиган частотадан анча паст булган товуш 
частоталаридан иборатдир. Шунинг учун 
Cs
конденсатор ге- 
нератордан келувчи токларга нисбатан 
Т
трансформатордан 
келувчи токларга купроц царшилик курсатади. Натижада 
Cs
конденсатор пластинкаларида 
Vs
тур кучланишини узгарти-
359- раем. Юцори частотали кучланиш- 
ларнинг мод уляциялаш схемаси.
358- раем. Юксак частотали теб р ан и ш ­
ларнинг урамаси.


рувчи кушимча потенциаллар айирмасигина досил булиб, бу 
билан тебранишларни модуляциялашга эришилади.
Узатувчи радиостанция билан кабул килувчи радиостанция- 
нинг умумий схемаси 360-раемда курсатилган. Узатувчи стан- 
цияда юксак частотали тебранишлар генератори 
(Г )
маълум 
ш частотали сунмас гармоник тебранишлар досил килади. Бу 
тебранишларни 
М
модулятор 
МФ
микрофондан келаётган то- 
вуш тебранишларига мос равишда модуллаштиради. Сунгра 
тебранишлар лампали кучайтирувчи система 
( У, )
ёрдамида ку- 
чайтирилиб, электромагнит тулкинлар таркатувчи Л, антеннага
а ,
А,
360- раем. Юкори частотали тебранишларни модуляциялаш схемаси.
индуктив богланиш оркали берилади. Бу тулкинлар кабул ки- 
лувчи станциянинг 
А 2
антеннасига бори'б, унда мажбурий теб­
ранишлар досил килади. 
А 2
антенна резонанс контури 
(РК)
билан индуктив богланган. Резонанс контурида досил булган 
мажбурий тебранишлар лампали кучайтирувчи схема 
(У 2)
ёр­
дами билан кучайтирилади. Кучайтирилган тебранишлар тугри­
лагич (детектор) 
D
ёрдамида тугриланади; тугриланган бу / 0 
ток узининг вактга к&раб узгариши билан узатувчи станция­
нинг микрофонидаги токни такрорлайди. Ана шу тугриланган 
ток паст чостотали кучайтиргичдан (бу кучайтиргич схемада 
курсатилмаган) утгандан кейин 
Т
репродукторга берилади.
Радио тулкинлар буш фазода эмас, балки улар учун яхши 
утказгич булган ер сирти буйлаб таркалади. Шунинг учун тул- 
кин таркатувчи антеннанинг атрофида биз 246- § да курган сфе- 
рик тулкинлар досил булмайди. Антенна таркатаётган тулкин- 
ларга Ернинг сирти йуналтирувчи таъсир курсатганлиги учун 
улар Ер сирти буйлаб таркала олади, тулкинларнинг Ер сирти 
буйлаб таркалиш масаласини академик В. А. Фок тула-тукис 
дал килган. Киска электромагнит тулкинларнинг таркалиши 
учун атмосферанинг юкори катламлари дам катта роль уйнайди. 
Атмосферанинг юкори катламларида ионлар куп булади (улар 
асосан Куёшдан келадиган ультрабинафша нурлар таъсири­
да досил булади). Атмосферанинг бу кисми 
ионосфера
деб 
аталади. Киска электромагнит тулкинлар ионосферадан кайта- 
ди, бу эса уларнинг Ер шарининг сирти буйлаб таркалиш ха- 
рактерига кучли таъсир курсатади.


Дозирги вактда Совет Иттифокида радиотелеграф, 

Download 21,68 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   284   285   286   287   288   289   290   291   ...   296




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish