Umumiy fizika fanidan laboratoriya mashg’ulotlari

I= . (8)
Har qanday berk zanjirni ikki qismga: tashqi R qarshilikli U1 kuchlanish tushuvchi qismga va ichki r qarshilikli, U2 kuchlanish tushuvchi qismga ajratish mumkin. Bu yerda r – ichki qarshilik deyilib, u tok manbaining ichida sodir bo‘luvchi jarayonlar bilan bog‘liqdir. Om qonuniga asosan
=I R, =I r.
larning yig‘indisi tok manbaining EYK iga teng:
= + yoki =IR+Ir
Bundan
I = . (9)
(1.10) tenglik berk zanjir uchun Om qonunining ifodasidir.
Ushbu laboratoriya ishida cho‘g‘lanma lampochkalarning qarshiligi, quvvati va lampochka ichidagi sim tolasining tok o‘tayotgan paytdagi harorati aniqlanadi. 1.2-rasmda tajribaning elektr sxemasi tasvirlangan. Bu yerda R – potensiometr bo‘lib, uning yordamida voltmetr (V) dagi kuchlanish va ampermetr (A) orqali o‘tayotgan tok kuchi qiymati o‘zgartirilib



2-rasm

turiladi. va cho’g’lanma lampochkalar , va kalitlar yordamida lampochkalarni elektr zanjiriga alohida-alohida, ketma-ket va parallel ulash mumkin.

Ishni bajarishda har bir lampochka hamda lampochkalarning ikkovini ketma- ket va parallel ulashdagi V voltmetrning, shuningdek A ampermetrning ko’rsatishlari yozib boriladi.
Lampochkaning cho’g’lanish haroratini aniqlash uchun, qarshilikning absolyut haroratga bog’liqlik formulasidan foydalanimiz:
(10)
(10) formulani haroratning ikki xil qiymati uchun yozib,
va
formulalarni olamiz. Ularning o’zaro nisbatini olsak, lampochkaning chog’lanish haroratini aniqlaydigan formulaga ega bo’lamiz.:
(11)
bu yerda - xona harorati, -lampochkaning cho’g’lanish harorati, α- qarshilikning harorat koeffitsenti, va lar va shu haroratlarga mos keluvchi lampochka tolasining qarshiliklari, - lampochka tolasining t= C haroratdagi qarshiligi.