«umumiy entomologiya»

Bitlar turkumi. Bular qanotsiz hasharotlar, odamlar va turli sut emizuvchilar tersida parazitlik qiladi, 

ya’ni  qon  so’rib  hayot  kechiradi.  Ularning  kattaligi  0,3-6  mm,  tanasi  tig’iz  tuklar  bilan  qoplangan.  Boshi 

---

kichkigina,  ko’zlari  yo’q  yoki  reduksiyalangan,  myo’lovlari  qisqa,  3-5  bo’g’imli,  og’iz  apparati  sanchib-

so’ruvchi  tipda,  ko’krak  bo’g’imlari  qo’shilib  ketgan,  oyoqlari  qisqa,  panjalari  bir  bo’g’imli,  tirnoqlari 

ilmoqsimon. Og’iz apparatini tanaga sanchishi natijasida jarohatlangan nuqtaga hasharot so’lagi tushadi va 

qon  suyuqlanadi:  tomoq  va  og’iz  bo’shlig’ining  kuchli  muskullari  qonning  tanaga  so’rilishini  ta’minlaydi. 

Bitlarning rivojlanishi to’liq xujayin tanasida o’tadi. Ular tuxumlarini (sirkalarini) tukka, sochka, yoki teriga 

va  kiyim-kechaklarga  yopishtirib  qo’yadi.  Lichinkasi  imagoga  o’xshaydi,  3  marta  tullaydi.  Bitlar  uzluksiz 

urchiydi.  24  kun  davomida  to’la  rivojlanib  bo’ladi.  Ko’pchilik  tur  bitlar  ma’lum  bir  tur  hayvonga 

moslashgan. Shunga muvofiq faqat o’sha hayvonda rivojlanadi.  

 

Odamda bitning uch turi: bosh biti (Pediculus capitis), kiyim biti (Pediculus vestimenti) va qov biti 

(Phtirus  pulis)  parazitlik  qilib  yashaydi.  Bitlar  qon  so’ruvchi  parazitlar  bo’lishi  bilan  birga,  odam  uchun 

xavfli kasalliklar-tepkili va qaytalama tifni tarqatuvchi spesifik hayvonlar hisoblanadi. Bitlarning 300 yaqin 

turi ma’lum.