Umumiy doc


Dilatometr va bimetalli termometrlarning



Download 5,07 Mb.
Pdf ko'rish
bet38/603
Sana11.02.2022
Hajmi5,07 Mb.
#444183
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   603
Bog'liq
resources-1

Dilatometr va bimetalli termometrlarning
ishlash prinsipi harorat 
o‘zgarnshida qattiq jism chizikli o‘lchamining o‘zgarishiga asoslangan. Harorat 
o‘zgarishiga bog‘liq bo‘lgan kattiq jism chiziqli o‘lchamining o‘zgarishi tenglama 
orqali quyidagicha ifodalanadi: 
)
1
(
0
t
l
l
r
t

+
=
β
(2.9) 
bu erda, l
t
 - t haroratda qattiq jismniig uzunligi; l
0
 — shu jismning 0°S dagi uzunligi; 
β
r
 — o‘rtacha chiziqli 
kengayish koeffisiengi (0
0
S dan t °S gacha bo‘lgan haroratlar oralig‘ida). 
Dilatometrik termometr, odatda, issiqlikdan kengayish koeffisienti katta 
bo‘lgan metall naycha (aktiv element) va issiqlikdan kengayish koeffiskenti juda 
kichik bo‘lgan naycha ichida joylashgan sterjendan iborat. 
Dilatometrik termometrlarning aktiv elementi (naychasi) ning asosi materiallari 
jez L62 (
β
·
r
= 18,3 
÷
23,6
·
10
-6

0
S
-1
) yoki nikellangan po‘lat XN60V, 10X17N13M2T 
(
β
·
r
=20
·
·
10
-6 0
S
-1
) bo‘ladi. Passiv element sifatida, odatda, invar kotishmasi (
β
n
r
== 0,9
·
10
-6 0
S
-
1
) qo‘llanadi. Harorat ortganda aktiv element (naycha) sterjenga nnsbatan ancha 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com


44
ko‘prok uzayadi. Sterjenning siljishi (cho‘zilishi) haroratning o‘zgarishiga to‘g‘ri 
mutanosiblikda bo‘ladi va naychaning boshlang‘ich uzunligi bilan aniqlanadi. 
Dilatometrik termometrlar suyuqliklar haroratini o‘lchashda xamda haroratni 
ma’lum darajada avtomatik ravishda saqlash uchun va signalizasiyada qo‘llaniladi. 
Dilatometrik termometrlar 1,5 va 2,5 aniqlik sinflarida chiqariladi, ularning yuqorigi 
o‘lchash chegarasi 500°S gacha. 
Afzalliklari: ishonchli, oddiy va arzon. 
Kamchiliklari: asbob o‘lchamlari katta, harorat bir nuqtada emas, balki hajmda 
o‘lchanadi, issiklik inersiyasi katta. 
Bimetall termometrlarning sezgir elementi kavsharlangan ikkita plastinkadan 
tayyorlangan prujinadan iborat. Bu plastinka issiqlikdan kengayish harorat 
koeffisienti turlicha bo‘lgan metallardan tayyorlanadi. Harorat o‘zgarganda 
plastinkalar og‘adi. Kavsharlangan plastinkalar bir-biriga nisbatan siljiy olmaganligi 
sababli prujina issiqlikdan kengayish harorat koeffiiienti kam bo‘lgan plastinka 
tomonga og‘adi. Plastinkalar uzayishining harorat koeffisienti farqi qancha katta 
bo‘lsa, prujinaning harorat o‘zgarishidagi og‘ishi shuncha ko‘p bo‘ladi. Bimetall 
termometrlar bilan haroratni o‘lchash chegarasi —150°S dan +700°S gacha, xatosi 
1...1,5%. Bu turdagi termometrlar haroratni ma’lum darajada avtomatik ravishda 
rostlash va signalizasiya uchun qo‘llaniladi. 

Download 5,07 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   603




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish