Umumiy doc

Тахогенераторлар
а
,
б
– 
ў
згармас
ток
тахогенератори
ва
унинг
характеристикаси
; 
в
,
г
- 
ў
згарув
чан
ток
тахогенератори
ва
унинг
стакансимон
ротори
; 1 
ва
2 – 
статор
чул
ғ
амлари
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

289 
Statorning manbaga ulangan chulg‘amida hosil bo‘ladigan pulsasiyalanuvchi 
oqim F
1
rotor devorlarida induksiyalanadigan o‘zaro 90° burchakka burilgan ikki xil 
tok va ular tufayli vujudga keladigan F
d
va Fq oqimlarni hosil qiladi. 
Taxogeneratorning ikkinchi chulg‘amida induksiyalanadigan EYUK qiymati 
rotorning aylanish tezligi 
p
ga mutanosib (Fq = const) bo‘lgani uchun 
e
q
=C
e
*n (7.19) 
bo‘ladi. Bunday EYUK ni ko‘rsatuvchi millivoltmetr shkalasidan texnologik 
mashinaning aylanish chastotasi (tezligi) 
p 
aniqlanadi. 
Elektron taxometrlarning ishlash prinsipi
berilgan barqaror vaqt oralig‘ida 
birlamchi o‘zgartkichdan chiqadigan impulslar sonini elektron qurilma yordamida 
sanashga asoslangan. Birlamchi o‘zgartkich o‘zgaruvchan tokni kuchaytiruvchisi 
bo‘lgan magnitoelektrik o‘zgartkichdan iborat. Nazorat qilinayotgan ob’ektning
valida mahkamlangan ferromagnit materialdan yasalgan tishli disk aylanganda, 
birlamchi o‘zgartkichning chulg‘amida o‘zgaruvchan kuchlanishli impulslar paydo 
bo‘lib, ular kuchaya boradi va taxometrning elektron blokiga keladi. Impulslarning 
chastotasi tishli diskning aylanish chastotasiga mutanosib, demak, nazorat 
qilinayottan ob’ektning aylanish chatotasiga ham mutanosib bo‘ladi. Elektron blokiga 
kelayotgan impulslarning o‘zgarishi o‘lchangan aylanish chastasining zarur tarzda 
axborot berishini ta’minlashga imkon beradi, shuningdek, berilgan aylanishlar soniga 
etganda elektr signali agregati tomonidan boshqarish tizimiga signal berishga va 
chiqarishga imkon beradi. 
Aylanish tezliklarini o‘lchash oraliqlari 2—4000 ayl/min. Asosiy o‘lchashning 
yo‘l qo‘yiladigan xatolik chegarasi ko‘pi bilan 0,5%. Taxometr atrof havosining 
harorati 10
÷
50°S bo‘lganda va nisbiy namlik 80% gacha bo‘lganda ishlash uchun 
mo‘ljallangan.