Umumiy astronomiya


§ 6.6. Massa-yorqinlik-radius bog‘liqligi



Download 23,71 Mb.
bet131/175
Sana24.01.2022
Hajmi23,71 Mb.
#407632
1   ...   127   128   129   130   131   132   133   134   ...   175
Bog'liq
UMK Umumiy astronomiya Fizika

§ 6.6. Massa-yorqinlik-radius bog‘liqligi

Yulduzlarning spektral sinfi (temperaturasi) va yorqinliklari orasidagi bog‘lanishdan tashqari ularga tegishli asosiy fizik kattaliklar – yorqinlik, effektiv temperatura va radius orasidagi bog‘lanish borligi (6.13) dan ham bizga ma’lum. Binobarin yulduzlarning radiusi va spektral sinfi (temperaturasi) orasidagi bog‘lanish mavjud. Bunday bog‘lanish diagrammada aks qilish uchun Gersщprung-Ressel diagrammasidagi vizual – absolyut yulduz kattaligi Mv o‘rniga logarifmik shkalada absolyut bolometrik yulduz kattaligi Mb, spektral sinflar o‘rniga unga mos logarifmik shkaladagi effektiv temperaturani kuyamiz. Bunday diagrammada bir xil radiusga ega bo‘lgan yulduzlar bir to‘g‘ri chiziq bo‘yicha joylashadi, chunki (6.13) ifodadan ko‘rinishicha va o‘zaro chiziqli bog‘langandir.





6.4-rasm. Massa-Yorqinlik diagrammasi

6.4-rasmda shunday diagramma tasvirlangan bo‘lib, unda bir xil radiusli yulduzlar joylashadigan to‘g‘ri chiziqlar aks ettirilgan.

Bordiyu yulduzlarning yorqinliklari va massalari orasidagi bog‘lanishni ifodalovchi formula, boshqa sinflarga kiruvchi yulduzlarning yorqinliklari uchun ham o‘rinli deb qaralsa, unda spektr-yorqinlik diagrammasida massalari ma’lum yulduzlarni joylab, ular asosida bir xil massali yulduzlarning ham o‘rinlarini belgilash mumkin bo‘ladi.

Shunday qilib 6.4-rasmda ifodalangan diagramma spektr-yorqinlik diagrammasidan yana ham to‘laligi bilan farq qilib, yulduzlar holatining diagrammasi sifatida qaralishi mumkin.

Xususan bunday diagramma yulduzlarning evolyusiyasi haqida, hamda evoyusiya tufayli uning asosiy fizik parametrlarining o‘zgarish tendensiyasi haqida qimmatli ma’lumotlarni berishi mumkin.

22-Ma’ruza. Yulduzlarning ichki tabiati va tuzilishi. Yulduzlarning atmosferalari. Planetar tumanliklar. Qo'shaloq sistemalar. Vizual qo'shaloq yulduzlar.


Download 23,71 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   127   128   129   130   131   132   133   134   ...   175




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish