Umumiy astronomiya

Сферик астрономия асослари
Осмон жисмлари ва юлдуз туркумлари. Ёритгичларнинг кўринма ўрни ва ҳаракати. Осмон сфераси ваунинг элементлари. Осмон жисмларининг чиқиши ва ботиши. Горизонтал ва экваториал координаталар системалари. Олам қутбининг горизонтдан баландлиги. Эклиптика. Эклиптик координаталар системаси. Қуёш экваториал координаталарининг ўзгариши. Сферик тригонометрия. Вақт ва уни ўлчаш. Вақт тенгламаси. Ўртача Қуёш вақти, юлдуз вақти. Вақт ўлчаш системалари. Тақвим турлари ва муаммолари. Сана ўзгариш чизиғи. Параллактик учбурчак. Рефракция. Суткалик параллакс. Ёриткичларнинг чиқиш ва ботиш моментларини ҳисоблаш.


Амалий астрономия масалалари
Ер радиусини аниқлаш: триангуляция. Осмон жисмларигача масофани аниқлаш. Астрономияда масофа ўлчов бирликлари. Кузатувчининг географик кенглама ва узунламасини аниқлаш. Экваториал координаталарни аниқлашнинг усуллари. Юлдузларнинг ҳусусий ҳаракати. Астрометрия масалалари. Астрономик каталоглар ва юлдуз хариталари. Астрометрик асбоблар. Кузатувлардан суткалик ва йиллик параллаксларни аниқлаш. Қуёш системасининг тузилиши. Ернинг Қуёш атрофида ҳаракати. Ерда фаслларнинг алмашинуви. Ернинг ўз ўқи атрофида айланиши. Прецессия ва нутация. Ер айланишининг нотекисликлари. Ой орбитаси ва унинг четлашишлари. Ойнинг кўринма ҳаракати ва фазалари. Ойнинг айланиши ва либрацияси. Ёриткичларнинг Ой билан тўсилиши. Қуёш тутилиши. Ой тутилиши. Тутилишлар содир этилиши шартлари.


Осмон механикаси элементлари: сайёралар ҳаракати
Сайёраларнинг кўринма ва ҳақиқий ҳаракати. Шарқ олимлари ишлари. Сайёраларнинг конфигурациялари. Сайёраларнинг орбита элементлари. Механиканинг асосий қонунлари. Ер сиртида оғирлик кучининг ўзгариши. Гравитация табиати. Материал нуқтанинг тортишиш кучи таъсирида ҳаракатланиши (икки жисм масаласи). Кеплер – Ньютон қонунлари. Ғалаёнланган ҳаракат. Ғалаёнлантирувчи куч. Ойнинг ғалаёнланган ҳаракати. Кўтарилишлар ва пасайишлар. Уч ва кўп жисм масаласи. Осмон жисмларининг массаларини аниқлаш. Космик аппаратларнинг ҳаракати.