Умумий физика курсининг «Молекуляр физика» былимини

 
V. GAZLARDAGI KO’CHISH HODISALARI 
 
1.  Gaz  molekulalarining  tezligi  oddiy  sharoitlarda  sekundiga  yuzlab 
metrlarda  o’lchanadi.  Nima  uchun  diffuziya  gazlarda  bir  muncha 
sekinroq bo’ladi? 
2.  Temperatura  ko’tarilishi  bilan  diffuziya  tezligining  ortishini  qanday 
tushuntirish mumkin? 
3.  Molekulalarning  erkin  yugurish  uzunligi  deb  nimaga  aytiladi? 
Formulasini  yozing.  Gaz  holati  qanday  parametrlarga  bog’liq  va  bu 
bog’lanish qanday? 
4.  Gazlardagi  qanday  protsesslar  ko’chish  hodisasiga  kiradi?  Bu 
protsesslardagi 
umumiylik 
qanday? 
Ular 
qaytar 
protsess 
hisoblanadimi? 
5.  Diffuziya hodisasining ma’nosi nima? Diffuziya tenglamasini yozing. 
O’z diffuziya va o’zarodiffuziya hodisalari o’rtasidagi farq nimada? 
6.  Diffuziya  koeffitsientining  fizik  ma’nosi  nimadan  iborat?  U  qanday 
formula bilan aniqlanadi? 
7.  Ichki  ishqalanish  hodisasining  mohiyati  qanday?  Ichki  ishqalanishni 
ifodalovchi formulani yozing. 
8.  Ichki  ishqalanish  koeffitsientining  fizik  ma’nosi  qanday?  U  qanday 
formula  bilan  aniqlanadi?  Dinamik  va  kinematik  yopishqoqlik 
koeffitsientlari orasidagi bog’lanish qanday? 
9.  Issiqlik  o’tkazuvchanlik  hodisasining  mohiyati  nimadan  iborat? 
Issiqlik o’tkazuvchanlik formulasini yozing. 
10. 
Issiqlik  o’tkazuvchanlik  koeffitsientining  fizik  ma’nosi  qanday? 
U qanday formula bilan aniqlanadi? 
11. 
Diffuziya  koeffitsienti,  ichki  ishqalanish  koeffitsienti  (dinamik 
yopishqoqlik),  issiqlik  o’tkazuvchanlik  koeffitsienti  gaz  holatining 
qanday  parametrlariga  bog’liq?  Bu  bog’lanishlarni  har-birini 
tushuntiring. 
12. 
Quyidagi ko’chirish protsesslarining qaysilari statsionar, qaysilari 
nostatsionar  protsesslarga  kiradi:  diffuziya,  issiqlik  o’tkazuvchanlik, 
yopishqoqlik? 
Qanday 
sharoitlarda 
statsionar 
protsesslarni 
nostatsionar deyish mumkin? 
13. 
Molekulalarning  juda  katta  tezliklardagi  issiqlik  harakati  bilan 
oqibatda 
ko’chirish 
protsesslariga 
aylanadigan 
sistemani 
muvozanatlovchi  jarayonlarning  juda  sekin  kechishi  o’rtasidagi 
qarama-qarshilikning sababi nimada? 
14. 
Erkin 
yugurish 
yo’li 
formulasini 
keltirib 
chiqarishda 
molekulalarning idish devorlariga urilishini hisobga olish zaruriymi? 

---

 
87 
15. 
Molekulalarning  erkin  yugurish  yo’li  «l»  bosimga  qanday 
bog’langan?  Har  qanday  bosimda  ham  bu  bog’lanish  bir  xilmi?  «l» 
temperaturaga bog’liqmi? 
16. 
Tezlik,  temperatura  zichlik  gradientlarining  fizik  ma’nosi 
qanday? 
17. 
Erkin  yugurish  yo’li  tushunchasi  asosida  «vakuum»  qanday 
tushuniladi? Nima uchun vakuum tushunchasi nisbiy? 
18. 
Diffuziya  koeffitsienti  temperaturaga  bog’liqligini  qanday 
ko’rsatish mumkin? Bu bog’lanish qanday? 
19. 
Diffuziya  koeffitsienti  D  ning,  ichki  ishqalanish  koeffitsienti 

 
ning,  issiqlik  o’tkazuvchanlik  koeffitsienti 

  ning  o’lchamliligi 
qanday?  Bu  koeffitsientlarning  har  biri  SI  sistemasida  qanday 
birliklarda o’lchanadi?