Умумий физика курсининг «Молекуляр физика» былимини

 
 «MOLEKULYAR FIZIKA VA TERMODINAMIKA» BO’LIMINI 
O’RGANISHLARI ASOSIDA TALABALAR BILISHI, 
eGALLASHLARI LOZIM BO’LGAN BILIMLAR, KO’NIKMALAR 
VA MALAKALAR  
 
I. Molekulyar-kinetik nazariyani qo’llashni bilishi: 
a) - berilgan modda miqdoridagi molekulalar soni; 
- Normal sharoitda birlik hajmdagi molekulalar soni; 
- Molekulalarning o’zaro ta’sir  energiyasi ion va kovalent bog’lanishlar, 
suyuqliklar  strukturasi  Van-der-Vaal’s  kuchlari.  Molekulalararo  ta’sir 
potentsiali; 
- Molekulalarning issiqlik harakati tezliklari; 
- Gaz, suyuqlik, qattiq jismlardagi molekulalararo o’rtacha masofasi; 
- Molekulani o’rtacha erkin chopish yo’li; 
-  erkin  chopish  o’rtacha  vaqtini  baholash uchun suyuqliklar  strukturasi, 
suyuqliklar  xossalarining  molekula  tuzilishiga  bog’liqligi;  suyuq  kristallar 
turlari, suyuq kristallar xossalari va ularni qo’llanilishi. 
b) Sodda hisoblashlar uchun: 
- Van-der-Vaal’s doimiysi; 

---

 
38 
- Sirt taranglik koeffitsientini; 
- Qattiq jism chiziqli kengayish koeffitsientini; 
- 
Gazlarning 
diffuziya, 
yopishqoqlik, 
issiqlik 
o’tkazuvchanlik 
koeffitsientlarini; 
v)  Bol’tsman  taqsimotidan  foydalangan  holda  to’yingan  bug’  bosimini 
temperaturaga bog’lanishini hisoblash uchun. 
II.  Tajribalarda  termodinamikaning  asosiy  tushunchalari  va  qonunlarini 
egallaganliklarini sodda hisoblashlar va xulosalar chiqarishda ko’rsata olishni 
bilishlari  kerak: 
-  Ideal  gaz  bilan  turli  izojarayonlar  uchun  ish  va  issiqlikni  hisoblash 
uchun; 
-  Klapeyron-Klauzius  tenglamasini  Karno  tsikli  usuli  bilan  chiqarish 
uchun; 
-  Karno  tsiklidan  foydalanib  to’yingan  bug’  bosimini  temperaturaga 
bog’liqligini chiqarish uchun; 
- Joul’-Tomson jarayonini izo ental’piyligini ko’rsatish uchun; 
-  Turli  xil  koordinata  tekisligida  jarayonlarni  grafik  usulda  tasvirlash 
uchun; 
III. Quyidagilarni demonstratsiya (namoyish) qilishni bilishi  kerak: 
- Ammiak diffuziyasi; 
-  Tuman  hosil  bo’lishi  bilan  gazning  adiabatik  kengayishi,  gazning 
adiabatik siqilishi; 
- G’ovak idishlar orqali gazning effuziyasi; 
- Temperaturaning pasayishida nisbiy namlikni ortishi; 
- Ignaning «suzishi»ni; 
-  Suyuqlikni  kapillyarlarda  ko’tarilishi  balandligini  uning  radiusiga 
bog’liqligi; 
- Temperaturaning ortishi bilan suyuqlik yopishqoqligini kamayishini; 
- Sovun pardasi; 
- Broun harakati. 
IV. O’lchashni bilishi: 
- Temperaturani; 
- Gaz bosimini; 
- Havo namligini; 
- Chiziqli kengayish koeffitsientini; 
- Gaz va suyuqliklarni qovushqoqligini; 
- Sirt taranglik koeffitsientini. 
V. Na’munaviy masalalarni yechishni bilish. 
    Na’munaviy masalalardan na’munalari: [26 ]: № 444;   [5 ]: § 5 № 50, 
121, 149, 156, 137, 97, 100, 107, 64, 70,82, 16, 29, 32, 163, 171, 161, 182, 
183, 199, 200, 204, 216, 220, § 6 № 17, 20, 21, 26; § 7 № 17, 20, 26, 63, 39;