Умумий физика курсининг «Молекуляр физика» былимини



Download 1,51 Mb.
Pdf ko'rish
bet24/105
Sana11.01.2022
Hajmi1,51 Mb.
#341033
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   105
Bog'liq
molekulyar fizika va termodinamika

 
Kuzatish 
  predmet  va  hodisalarni  o’rganishning  eng  oddiy,  ko’p 
hollarda  qo’llash  mumkin  bo’lgan  usulidir.  Unda  sub’ekt  (masalan, 
tadqiqotchi) kuzatilayotgan hodisaga bevosita ta’sir o’tkazmasdan, uni tabiiy 
holatida  bog’lanishlarida  o’rganadi.  Bunda  sub’ekt  o’zi  sezgi  organlari, 
tadqiqotlar  olib  boriladigan  asbob-uskunalar  (masalan,  termometr,  amper 
metr,  psixrometr,  vol’tmetr,  mikroskop,  tunda  ko’rish  asbobi)  bilan  ish 
ko’radi. 
Tabiiyki,  kuzatish  pala-partish,  uzuq-yuluq  holda  emas,  balki  izchil, 
ko’pincha  avvaldan  tuzilgan  reja  (masalan  tadqiqot  rejasi)  asosida 
o’tkaziladi.  Masalan,  ob-havoni  kuzatish  uchun  mas’ul  shaxs  kun,  tun  va 
sutkaning,  oy  va  fasllar  bo’yicha  shuningdek,  yil  davomida  ob-havo 
o’zgarishini  tizimli  ravishda  muntazam  kuzatib  boradi,  induktsiya  asosida 
ma’lum xulosalarga keladi. 
Hurmatli  talaba!  Sizni  albatta  ixtiro,  kashfiyot  so’zlari  qiziqtirishi 
muqarrar.  Xo’sh  ixtiro  deganda  nima  tushiniladiq  Ixtiro  bu  yangi  g’oya, 
texnik  echim  bo’lib,  amaliyotda  texnikaning  istalgan  sohasidagi  muayyan 


 
24 
muammoni  hal  qilish  imkonini  beradi  va  belgilangan  mezonlarga  javob  ber 
adi. Misol uchun velosiped ixtiro qilingan. 
Kashfiyot deb – bilim darajasiga tubdan o’zgartirish olib kiradigan ilgari 
ma’lum  bo’lgan  ammo  ob’ektiv  mavjud  bo’lgan  moddiy  dunyoning  hodisa, 
hossa  va  qonuniyatlarini  tushuntirib  beruvchi  ta’limotga  aytiladi.  Misol 
uchun elektron kashf qilingan. 
Kashfiyot 
ob’ektlari 
uchta 
tushunchadan 
iborat 
bo’lib, 
ular 
quyidagilardir: 
1.  Xodisa  deb  –  ilgari  noma’lum  bo’lgan  bilim  darajasini  tubdan 
o’zgartirishga  olib  keladigan  ob’ektiv  mavjud  bo’lgan  moddiy  dunyo 
mohiyatining namoyon bo’lish shakliga aytiladi. 
2.  Xossa  deb  –  ilgari  noma’lum  bo’lgan  bilim  darajasini  tubdan 
o’zgartirishga  olib  keladigan  moddiy  dunyo  borlig’ining  ob’ektiv  mavjud 
sifatli tomoniga aytiladi. 
3.  Qonuniylik  deb  –  ilgari  noma’lum  bo’lgan  bilim  darajasini  tubdan 
o’zgartirishga  olib  keladigan  moddiy  dunyo  hodisalari  va  xossalari 
o’rtasidagi ob’ektiv mavjud bo’lgan barqaror munosabatga aytiladi. 
Kashfiyot quyidagi hollarda e’tirof etiladi: 
1.  Ilgari  noma’lum  bo’lgan,  agar  birinchi  topilgan  kungacha 
davlatimizda  yoki  xorijda  e’lon  qilinmagan  bo’lsa  va  uchinchi  shaxsga 
etkazilmagan bo’lsa; 
2. Agar jiddiy xususiyatga ega bo’lib dunyoni ilmiy o’rganishga muhim 
hissa  qo’sha  olsa,  bilim  darajasiga  tubdan  o’zgartirishlar  olib  kirsa.  Shu 
jumladan,  fan  va  texnika  ravnaqi  borasidagi  yangi  yo’nalishlar  va  yangi 
texnika echimlarga asos solsa; 
3.  Ilgari  ma’lum  bo’lgan  nazariy  tushunchalarni  umuman  o’zgartirib 
yuborsa; 
4. Ilgari ilmiy jihatdan tushuntirilmagan ilmiy harakatlarni izohlay olsa. 
 
 
 

Download 1,51 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   105




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish