Umumgeografik xaritalarni loyihalash va tuzish

1.5–topshiriq. Tog‘li xududlar obzor-topografik xaritalarining taxririy planini 

ishlab chiqish va xarita fragmentini tuzish  

 

Topshiriqning  maqsadi

:  1:200  000  masshtabli  xaritani  tuzib  chiqishda 

foydalaniladigan  shartli  belgilar  va  taxririy  ko‗rsatmalar  bilan  tanishish,  relyefni 

xaritada tasvirlash uchun generalizatsiya usullarini o‗zlashtirish.  

Relyef  geografik  landshaftning  eng  muhim  elementlaridan  biri  hisoblanib, 

ma'lum  darajada  tabiiy  geografik  (daryo  tarmoqlari,  o‗simliklar  qoplami)  va 

ijtimoiy–iqtisodiy  elementlarning  (yo‗llar,  aholi  punktlari)  xususiyatlari  va 

---

17 

 

joylashishini belgilab berishda muhim o‗rin tutadi. Relyefni topografik xaritalarda 

to‗g‗ri ifodalash ko‗p jihatdan insonning sohalar bo‗yicha hayot faoliyatida bunday 

xaritalardan foydalanish samaradorligini oshiradi.  

Topografik  xaritalarda  joy  relyefini  tasvirlashda  quyidagi  jihatlar  hisobga 

olinishi zarur: 

a

) xarita masshtabida talab darajasidagi aniqlikda va batafsillikda relyefning 

barcha elementlarini hamda turli xildagi notekisliklar va to‗siqlar xususiyatlarining 

aks ettirilishi;  

b

)  xaritaga  olinayotgan  hududning  o‗ziga  xos  relyefi  va  uning  tipik 

belgilarini  tasvirlash,  bunda  sifat  jihatidan  bir  jinsli  relyef  shakllarining  bir  xilda 

ifodalanishi;  

v

)  xaritaning  boshqa  tarkibiy  elementlari  tasvirlari  bilan  relyefni  o‗zaro 

bog‗liqligining mavjudligi;  

g

) relyef tasvirining metrik o‗lchami ta'minlanishi va boshqalar.