Umum ped na amal-O`um 13-14

3. Savol- Abu Rayhon Beruniy jamiyat taraqqiyotiga qanday hissa qo`shgan olim?

Javob-O`rta asrning buyuk qomusiy olimi bo`lgan Abu Rayhon Beruniy (973-1048) ham tabiiy, ham ijtimoiy fanlar rivojlanishiga katta hissa qo`shgan.

Jurjonda yashagan davrida Beruniy o`zining mashxur «Al-osorul bokiya an il qurun ul holiya» nomli («Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar») asarini yozadi. Unda yunonlar, forslar, arablar, surdiylar, xorazmliklar va boshqa xalqlarning taqvim tizimi mufassal bayon qilingan. Shuningdek, falakiyot va matematikaga oid masalalarga ham katta e’tibor berilgan. Markaziy Osiyoning tarixi va madaniyati haqida qiziqarli ma’lumotlar keltirilganligiga ham to`xtalib o`tiladi.

Uning turli xajmdagi 150 ta asarlari hozirgi kunda aniqlangan, lekin shulardan 30 tasigina bizgacha yetib kelgan.

Beruniy o`z asarlarida ta’limning ko`rsatmali, izchil, maqsadga muvofiq bo`lishi kerakligini, shaxsning barkamolligi, kishilar o`rtasidagi ijobiy axloqiy munosabatlar va olijanoblik kabi yuksak fazilatlarning mohiyatini asoslab bergan;

Beruniy ilm-fanning muxlisi va buyuk homiysi sifatida mamlakatning obodonchiligi ilm-fanning gullashiga bog`liq, odamlarning baxti esa uning ma’rifatida deb bilgan

Beruniy bolalarni axloqiy barkamolligi va yomon fazilatlardan saqlashda quyidagi tarbiya usullarini olg`a surgan edi:

1. O`rnak olish: Donishmand va olimlar xulqlaridan o`rnak olish yaxshi xulqni rivojlantiradi, yomon odatlarni yo`q qiladi. U ko`proq ota-onalarni farzandlariga o`rnak bo`lishga chorlaydi.

2. Pand va nasihat. Beruniy pand-nasihat orqali bolalardagi ayrim nuqsonlarni anglatish zarur deb hisobladi