Umum ped na amal-O`um 13-14

3. Mahorat-bu yuqori va doimo yuksalib boruvchi tarbiya va o`qitish san’atidan iborat. Pedagog- o`z ishining ustasi, o`z fanini chuqur biluvchi, fan va san’atning mos soxalari bilan yaxshi tanish, amalda umumiy va yoshlar psixologiyasini yaxshi tushunuvchi, o`qitish va tarbiyalash metodikasini har tomonlama biluvchi hamda yuqori madaniyatga ega bulgan mutaxassis.

Pedagogik nazariyada o`qituvchi mahoratini ikki xil tushunish mavjud. Birinchisi, pedagogik mehnatni tushunish bilan bog`liq bo`lsa, ikkinchisi tarbiyada pedagog shaxsi asosiy urin tutadi.  

Maxoratni  egallash uchun ko`p narsani bilish va qila bilish zarur. Тarbiya prinsiplari va qonunlarini hamda uning tashkil etuvchilarini bilishi zarur. O`quv-tarbiyaviy jarayon va uning tashkil etuvchilarni samarador texnologiyalardan foydalanish uchun har bir konkret holat uchun ularni  to`g`ri tanlab olishni, diagnostikalashni, oldindan bilishni va berilgan daraja va sifat jarayonini loyihalashni juda yaxshi bilishi zarur.

«Bizning pedagogikaviy ishda hamma narsani oxir okibat mahorat xal etadi»,- deydi Azarov. Aniq irsiy xususiyat sohibi bo`lgan talantli insongina haqiqiy usta-o`qituvchi bulishi mumkin, degan fikrlar mavjud. O`qituvchi bo`lib tug`ilmoq zarur. Deyarlik barcha insonlar (ba’zilaridan qat’i nazar) tabiat tomonidan tabiiy tarbiyachi sifatlarga ega bo`lib tug`iladi. Asosiy masala shundan iboratki, ularni pedagogik mahoratga o`rgatish zarur.

«Тalantli insonlarning tasodifiy taqsimotiga ishonishimiz mumkinmi? Bizlar talant hisobiga tarbiyani amalga oshirishimiz mumkinmi? Yo`q. Shuning uchun fakat mahorat to`g`risida gapirish mumkin, ya’ni haqiqatda tarbiyaviy ishlarni biluvchi, tarbiyalay olish haqida gapirish mumkin. Mutaxassislik va bilishga asoslangan mahorat hamma masalalarni hal qila oladi»,- degan edi A.S. Makarenko.     «Тarbiyachi o`zini shunday tutishi kerakki, uning har bir harakati tarbiyalasin va har doim u o`zining nimani xohlaganligini va nimani xohlamasligini bilishi zarur. Agar tarbiyachi buni bilmasa, u kimni tarbiyalay oladi»,- deydi A.S. Makarenko.

O`qituvchining mahorati, har kanday  sharoitlarda ham, kerakli darajadagi tarbiyalanganlik, rivojlanganlik va bilimdonlarni tarbiya qiluvchi o`quv jarayonini tashkil qila olishidan iborat.

Demak, pedagogik mahorat, pedagogik faoliyat rivojining yuqori darajasini ifodalab, pedagogik texnologiyalarning egallaganligini, shu bilan birga u pedagog shaxsining tula ifodasini, uning tajribasi, xalqparvarligi va kasbiy xolatini ko`rsatadi.

Muallimning mahorati bu pedagogik jarayonning yuqori sifatlarini aniklovchi shaxsiy ish sifatlari va shaxsiy xususiyatlarining sintezidan-yig`indisidan iborat.

Shunday kilib, mahoratning barcha tomonlarini hisobga olib uni quyidagicha yakunlash maqsadga muvofik.

Mahorat, avvalo, pedagogning (muallimning) maxsus kasbiy salohiyatiga bog`liq bo`lganidan fizika, matematika, radiotexnika, informatika, televideniya kabi fanlarni o`qitish jarayonida ularning shakllari (ma’ruza, laboratoriya va seminar mashgulotlari)dan qat’i nazar o`qituvchi talabalarda zaruriy bilim darajasini shakllantiradi va uni egallash qobiliyatlarini rivojlantirib, fanga hurmatni uyg`otish asosida ularni tarbiyalash jarayonini boshqarishdan iborat.

Adabiyotlar

1. 
   Азизхўжаева Н.Н. Педагогик технология ва педагогик маҳорат. – Тошкент: Низомий номидаги ТДПУ, 2006.
   
2. 
   Pedagogik texnologiyalar va pedagogik mahorat. Дарслик. Н.Т.Омонов, Н.Х.Хожаев, С.А.Мадиярова, Е.И.Эшкулов. Т.: “IQTISOD-MOLIYA”, 2009, 240 бет.
   
3. 
   Xoliqov A.A. Pedagogik mahorat. Darslik. – T.: “IQTISOD-MOLIYA”, 2011.- 425 b.