Улуғмуродов н. Х

4-rasm. 
Texnologik jarayonni avtomatlashtirish sxemasi. 
TJAS iniishlab chiqishda shchitlarni va boshqarish pultlarini chizmaning pastki qismida to‟g‟ri 
turtburchakko‟rinishida tasvirlash qabul qilingan . bu to‟g‟ri turtburchaklar xududiga nazorat, 
signalizasiya va boshqaruvni rostlash apparaturasi tasvirlanadi. 
TJAS da tasvirlanuvchi elektr apparaturaga prinsipial elektr sxemalarda qabul qilingan rakamli 
xarfli belgilashlar kiritiladi. Ba‟zi asboblarning va to‟g‟ri ta‟sir kiluvchi rostlagichlar , ko‟rsatuvchi 
termometrlar , monometrlar kabi avtomatlashtirish vositalarining prinsipial belgilanishlari faqat tartib 
nomeridan iborat. 
Shchit va pultlardan tashqariga o‟rnatiladigan hamda bevosita texnologik qurilmaning va 
kommunikasiyalar bilan bog‟liq bo‟lmagan asboblar va avtomatlashtirish vositalari shartli ravishda 
to‟g‟ri turtburchak ichida «joyida o‟rnatilgan asboblar» deb ko‟rsatiladi. Bu to‟g‟ri turtburchak 
shchitlar va boshqarish pultlari to‟g‟ri turtburchagi ustida tasvirlanadi. 
Texnologik sxemada Ituplam mahsulotni qayta ishlashga uzatishdagi notekisliklarni yukotish 
uchun muljallangan , I I tuplam esa tuplovchi bo‟ladi.avtomatlashtirish sxemasi undagi satxni ikki 
pozisiyali rostlash uchun muljallangan. Satx 1-1 va satx 1-2 datchiklari mahsulotning tuplagichga 
uzatilishini boshqaruvchielekromagnit klapan 1-4 ga ta‟sir kiluvchi pozision rostlovchi qurilma 1-3 ga 
signal beradi. Nasos I V ishlov berish uchun uzatiladigan mahsulotning temperaturasini 
barqarorlashtirish vazifasini ARS ta‟minlaydi, unga 2-1 datchik, ko‟rsatuvchi va rostlovchi organlar 2-
5 kiradi, u issiklik eltgichni I I I issiklik almashtirishga uzatilishini o‟zgartiradi. ARSda rostlovchi 
organning shchitda o‟rnatilgan masofadan turib boshqarish paneli 2-3 vositasida boshqarish kuzda 
tutilgan. 
Mahsulot sarfini barqarorlashtirish ARSda truboprovodda o‟rnatilgan datchik4-1dan 
kelayotgan signal oralik o‟zgartgich 4-2 orkali ko‟rsatuvchi, uziyozar va rostlovchi 4-3 asbobga keladi. 
Karalayotgan konturda sarflanish kattaligi rostlovchi klapan 4-6 ning ochiklik darajasiga bog‟liq 
bo‟lgan okimni drossellash darajasi bilan belgilanadi. Ko‟pincha AS da rostlagichlarning tasviri yonida 
ular amalga oshiradigan rostlash qonuning shartli belgisi beriladi. 2-2 va 4-3 rostlagichlar tomonidan 
PI-rostlash qonuni amalga oshiriladi. 

---

174