«Улы7ма техникалы3 п1нлер» кафедрасы о3ыты7шыларыны4 2011-2012- о3ы7 жылыны4 ы-ярым жыллы2ында 5тету2ын саба3лар кестеси

16 - tema. Qáwipler tásirinde júzege keletuǵın ziyanlar hám unamsız aqibetler.

Sabaq maqseti: Studentlerge qáwipler tásirinde júzege keletuǵın ziyanlar hám unamsız aqibetler haqqinda maǵliwmat beriw

Mámleket strukturasındaǵı barlıq bólimler bunıń menen shuǵıllanıp, basqarib baradı. Sanaat kárxanalarında miynet nızamlarınıń buzılmawınıń tarmaq qadaǵalawın ministr hám birlespelerdiń baǵınıw tártibi menen ámelge asıradı.

Ómir qáwipsizliginiń barlıq tarawları boyınsha atqarılatuǵın ilájlar mámleket byudjeti, kárxana, shólkem, qáwenderler hám basqalar tárepinen finanslıq támiyinlenedi. «Miynetti qorǵaw haqqinda»ǵi nızamnıń 11-statiyasi usıni tastıyıqlap, onda tómendegishe kórsetilgen: Miynetti qorǵaw finanslıq támiyinlew mámleket tárepinen, sonıń menen birge múlk formasınna qaramastan jámiyetlik birlespeler, kárxanalardiń qálegen saliqlari esabına ámelge asıriladı. Miynetti qorǵaw ushın tiyisli byudjetlerden bólek belgiler menen ajratılatuǵın byudjet qarjıları ( Respublika hám jergilikli) basqarıw hám de qadaǵalaw keńselerin saqlaw, ilimiy-izertlew jumısların finanslıq támiyinlew, miynet qáwipsizligine tiyisli mámlekettiń anıq maqsetke qaratılǵan programmaların orınlaw ushın paydalanıladı.

Hár bir kárxana miynetti qorǵaw ushın zárúr qarjilardi jámáátshártnamasında belgilenetuǵın muǵdarda ajratadı. Kárxanalardiń xızmetkerleri áne sol maqsetler ushın qanday da qosımsha shıǵın etpeydi.

Kárxanalar óziniń xojalıq, kommerciya, sırtqı ekonomikalıq hám basqa iskerliginen keletuǵın payda ( dáramat ), sonıń menen birge basqa derekler esabında miynetti qorǵawdıń oraylastırılǵan fondlarin shólkemlestiriw huqıqına iye ( Ózbekstan Respublikasınıń 1998 jil. 1 may Nızamı redakciyasında.- Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisiniń Axbarotnamasi, 1998 j. 5-6 san, 102-satitya ). Miynetti qorǵawǵa mólsherlengen qarjilarin basqa maqsetlerge isletiw múmkin emes.

Fondlardi shólkemlestiriw hám olardan paydalanıw tártibi Ózbekstan Respublikası Ministrler Shólkemi Ózbekstan kásiplik awqamları FederatsiyaKeńesi qatnasıwında belgilenedi.

Miynetti qorǵaw quralların jaratıw hám óndiriste kárxanalardiń ekonomikalıq mápdarlıǵın támiyinlew de nızamda tolıq kórsetip ótilgen. Ol jaǵdayda (12-statiya ) kárxanalar paydasınıń miynetti qorǵawǵa tiyisliádebiyatlar, plakatlar, basqa úgit-násiyatlaw quralların baspa etiw esabına payda bolǵan bólegine, sonıń menen birge, ilimiy-izertlew hám proekt konstuktorliq shólkemleri paydasınıń jámáátti hám isleytuǵınlardi jalǵız tártipte qorǵaw qurallari jańalıqların jaratıw, islep shıǵarıw hám ámeldegi qurallardi satıw esabına bolǵan bólegine jeńillikli salıq salinadi.