«Улы7ма техникалы3 п1нлер» кафедрасы о3ыты7шыларыны4 2011-2012- о3ы7 жылыны4 ы-ярым жыллы2ында 5тету2ын саба3лар кестеси

Saqlaw apparatları. Ámeldegi talaplar boyınsha qandayda bir mashina, stanok yamasa úskene, olar isletiwge jaramsız esaplanadı. Saqlaw apparatlarınıń tiykarǵı waziypası jumıs orinlarinda qadaǵalaw talap etiletuǵın kórsetkishler ( kúsh muǵdarı, basım, temperatura, jılısıw hám basqalar ) ruxsat etilgen muǵdarınan asqan táǵdirinde, mashina yamasa mexanizmdi isten avtomatikalıq túrde toqtatıwdan ibarat. Sol sebepli saqlaw apparatlarınıń konstruktsiyalari mashinalar hám texnologiyalıq processlerdiń qásiyetlerine baylanıslı halda túrlishe bolıwı múmkin.

Óndiristegi qáwipli faktorlardıń payda bolıwı tábiyatina kóre saqlaw apparatları 4 gruppaǵa bólinedi.

1. mexanik zorıǵıwlardan saqlawshı ;

2. mashinalar bolekleriniń belgilengen shegarada háreketleniwin támiyinleytuǵın ;

3. basim hám temperaturanı ruxsat etilgen normalardan asıwın támiyinleytuǵın ;

4. elektr toki kúshin ruxsat etilgen normadan aspawın támiyinleytuǵın.

Birinshi gruppadaǵı saqlaw apparatlarına : muftalar, kóteriwdi sheklewshi úskeneler, uziliwshi shtiftlar hám shpilklar, aylanıwlar sanın tuwrag`ishlar kiredi; ekinshi gruppa saqlaw apparatlarına mashina mexanizmleriniń háreketleniwshi bólimlerin belgilengen shegarada háreketleniwin támiyinleytuǵın úskeneler; ajıratqıshlar, tayansh toqtatqishlar kiredi. Úshinshi gruppa saqlaw apparatlarına basım astındaǵı puw, gaz yamasa suyıqlıqlar menen isleytuǵın mexanizmlerinde saqlaw qaqpaqları hám membranalar mısal bola aladı. Barlıq puw qazanları, gidravlik hám pnevmatik sistemalar, basım belgilengen normadan asıp ketkende avtomatikalıq túrde jumısqa tusuwshi qaqpaqlar menen úskenelenedi. Saqlaw qaqpaqlarınan paydalanıw jeterli bolmaǵan sharayatlarda membranalardan paydalanıladı. Membranalar juqa metall plastinkalardan tayarlanadı hám basım belgilengen muǵdardan asıp ketkende plastinka jarılıp, artıqsha basım atmosferaǵa shıǵarılıp jiberiledi. Sol sebepli membrana plastinkasınıń qalıńlıǵı sistema daǵı basımǵa uyqas halda saylanadı.

Mashina hám mexanizmleriniń normal hám rejimde elektr kernewinde bolıwı talap etilmeytuǵın bólimlerinde elektr tokınıń júzege keliwi hár qıylı baxtsız hádiyselerdi keltirip shıǵaradı. Bunday qáwipli jaǵdaylardan hám de elektr tokı kúshiniń belgilengen muǵdardan asıp ketiwiniń aldın alıw ushın eriwshi saqlaǵishlar isletiledi. Bunday saqlaǵishlar elektr tokı normativ muǵdarınan asıp ketkende erip úziledi hám tok támiynatın toqtatadı. Oǵada qáwipli elektr apparatlarında avtomatikalıq ajıratqıshlardan paydalanıladı.