«Улы7ма техникалы3 п1нлер» кафедрасы о3ыты7шыларыны4 2011-2012- о3ы7 жылыны4 ы-ярым жыллы2ында 5тету2ын саба3лар кестеси

Qáwipler klassifikaciyasi.

Ayrıqsha jaǵdaylarǵa alıp keliwshi barlıq sebeplerdi hám olardı identifikaciyalawdı puqta biliw, ayrıqsha jaǵdaylardıń aldın alıwdıń tiykari esaplanadı. Sol tárepten sebeplerdi ayrıqsha jaǵdaylardı júzege keltiretuǵın mexanizm dep te túsiniw múmkin. Solay etip, belgili hám belgisiz sebepler nátiyjesinde patentsial qáwip júzege keledi hám insan ushın hár qıylı kewilsiz hám de awir aqıbetlerge alıp keliwshi ayrıqsha hádiyseler ( ólim hám keselleniwler, materiallıq ziyanlar hám basqalar ) júz beredi.

Ayrıqsha jaǵdaylar mashqalası júdá keń kólemli bolıp, tómende onıń ómir qáwipsizligi páni menen baylanıslı bolǵan táreplerine toqtalıp ótemiz.

Tábiyǵiy apatlar, sanaat avarıyaları hám transport apatları, urıs jaǵdayında dushpan tárepinen hár qıylı joq qiliwshi qurallardı isletiliwi ayrıqsha jaǵdaylardı keltirip shıǵaradı.

Ayrıqsha jaǵdaylar – qápelimde de, birden júz beriwi, xalıqtıń turmıs iskerligine úlken unamsız tásir etiwshi, ámelde ornatilǵan processler turaqlılıǵıniń buziliwina, ekonomikaǵa, sociallıq tarawǵa hám tábiy ortalıqqa tásır etiwshi jaǵday hám hádiyseler bolıp tabıladı.

Hár qanday ayrıqsha jaǵdaylar óziniń fizikalıq mánisine iye bolıp, olar bir-birinen ayrıqsha jaǵdaylarǵa alıp keliwshi sebepleri, túri, háreketleniwshi kúshi, rawajlanıw xarakteri, insanǵa hám ol iskerlik kórsetiwshi ortalıqqa tásir etiw xarakteri menen parıq etedi. Soǵan uqsas halda, ayrıqsha jaǵdaylar óziniń bir neshe belgileri tiykarında klassifikaciyalanıwı, sistemalastiriliwi múmkin. Olar genezis xarakterine (ayrıqsha jaǵdaylardı payda bolıw sebeplerine kóre), rawajlanıw pátine, qáwipti (tarqalıw tezligi) hám ayrıqsha jaǵdaylar aqıbetleri salmaǵın esapqa alǵan halda, ziyan keltiretuǵın faktorların tarqalıw masshtabına kóre klassifikaciyalanadı.

Ayrıqsha jaǵdaylar júzege keliw sebeplerine kóre tábiyǵiy apatlar, texnogen apatlar, antropogen hám ekologiyalıq apatlar jáne social - siyasiy waqıyalar kórinisinde bolıwı múmkin.