УўК: 65. 89 Кбк: 56. 12 А–82 Асаб тизимингиз саломат бўлсин

4.4. Шифобахш бадантарбия
Шифобахш бадантарбия шикастланган умуртқалар-
аро дискларда зўриқишни камайтиради, мушакларни 
бўшаштиради, касаллик манбаига қўшимча қон оқими-
ни таъминлайди. Нафақат мушаклар, умуртқа суяклари, 
бўғимлар ва тоғайларни озиқлантиради, балки вегета-
тив марказларни ҳам қувватлантиради. Демакки, бутун 

---

Асаб тизимингиз саломат бўлсин
62
вегетатив асаб тизими тонусини оширади, ишлаётган 
мушаклар ёнида жойлашган ички аъзоларни «боқади». 
Умуртқа айнан мушаклар заифлигидан, ошқозоности 
безларининг етарлича ишламаслигидан, асаб регуля-
цияси бузилишларидан азият чекади.
Умуртқа остеохондрозида бажариш мумкин бўл-
ган жисмоний машқлар сон-саноқсиз. Оғриқ жойи ва 
босқичини ҳисобга олган ҳолда ўзингизга мос келади-
ганини танлаб олсангиз кифоя. Қандай машқни танла-
манг, оҳиста ва енгил бажарилиши лозим. Дастлаб 3-4 
та машқдан бошлаб, уларни 3-5 мартадан бажарасиз. 
Келгусида машқлар мажмуи ўзгариб боради, лекин 
фақат биттаси доимий бўлиши лозим – уларни умр 
бўйи кундалик одатингизга айлантириш эса хоҳиш-ис-
тагингиз ва соғлом яшашни қанчалик қадрлашингиз-
га боғлиқ! Машқларни мураккаблаштирганда, уларни 
чалқанча ёки қорин билан ётган ҳолатда бажарамиз, 
чунки горизонтал ҳолатда умуртқа дискларига тушади-
ган босим икки марта камаяди.
4.5. Умуртқанинг бўйин соҳаси учун машқлар
1. Дастлабки ҳолатда (Д.ҳ.) тик турасиз ёки курсига ўти-
риб оласиз, қўллар пастга туширилган. Бошни қанча мум-
кин бўлса, шунча ўнг томонга буринг, кейин чапга. 5-10 
марта такрорланг.
2. Д.ҳ. юқоридаги каби. Бошни олд томонга пасайти-
риб, иякни кўкракка қаттиқ босинг. 5-10 марта такрорланг.
3. Д.ҳ. юқоридаги каби. Бошни орқага ташлаб, айни 
вақтда иякни олдинга чўзинг. 5-10 марта такрорланг.
4. Д.ҳ. тик ёки ўтирган ҳолда, бир кафтингизни пе-
шонангизга қўйинг. Бошни пастга эгиб, айни вақтда бош 
ҳаракатига қаршилик қилиш учун кафт билан пешонани 
юқорига кўтаришга ҳаракат қилинг, тахминан 10 сония, 
кейин шунча дам олинг. 5–10 марта такрорланг.

---

Асаб тизимингиз саломат бўлсин
63
5. Д.ҳ. тик ёки ўтирган ҳолда, бир кафтингизни бош-
нинг энса соҳасига қўйинг. Бошни бир томонга эгиб, 
айни вақтда бош ҳаракатига қаршилик қилиш учун кафт 
билан уни юқорига кўтаришга ҳаракат қилинг, тахминан 
10 сония. Дам олинг. 5-10 марта такрорланг.
6. Д.ҳ. тик ёки ўтирган ҳолда, иккала кафтингизни 
устма-уст ияк остига қўйинг. Бошни кўкрак томон эгиб, 
айни вақтда бош ҳаракатига қаршилик қилиш учун 
кафтлар билан иякни юқорига кўтаринг, тахминан 10 
сония, кейин шунча дам олинг. 5-10 марта такрорланг.
7. Д.ҳ. тик ёки ўтирган ҳолда, иккала кафтингизни энса 
соҳасига қўйинг. Бошни орқага ташлаб, айни вақтда бош ҳа-
ракатига қаршилик қилиш учун энсани кафтлар билан бо-
синг, тахминан 10 сония давомида. 5-10 марта такрорланг.
8. Д.ҳ. тик ёки ўтирган ҳолда, қўллар пастга туши-
рилган. Елкани қанча мумкин бўлса, шунча кўтаринг ва 
шу ҳолатда 10 сония ушлаб туринг. Бўшашинг, елкани 
туширинг ва чуқур нафас олинг. Бўйин ва елка мушак-
ларини бўшаштириб, қўллар оғирлиги елкани пастга 
қандай тортаётганини ҳис қилинг. 10-15 сония шу ҳолат-
да қолинг. 5-10 марта такрорланг.
Бош билан айлана ҳаракатлар қилманг. Бу умуртқа 
бўйин соҳасини ортиқча зўриқтиради. Агар остеохон-
дроз бўлса, оғриқларни кучайтириши мумкин.