Ҳужжатлардан иккитаси Ҳазиний аждодлари шажарасидир

www.ziyouz.com кутубхонаси 2
шоирлар асарлари қаторида Ҳазинийнинг Ҳамза мухаммас боғлаган ғазали ва Амоний Арабонийнинг
шоирнинг «Кошки» радифли ғазалига боғлаган мухаммаси киритилган.
Шоир авлодларининг таъкидлашларича, Ҳазиний ўз шеърларики жамлаб девон тузган. Кейинчалик
бу девон шоирнинг катта ўғли Амакихонда сақланган. 30-йиллар охиридаги қатоғон пайтида
Амакихонни эшонликда айблаб, уйини тинтув қилиб, отасининг девони олиб кетилган, ўзини қамашган.
Бу нодир девонни излаш ҳозирга қадар натижа бергани йўқ.
Таассуфларким, улуғ қадриятларимиздан саналмиш ўтмиш адабиётимизга синфий, партиявий
нуқтаи назардан қаралган вақтларда, кўҳна ва бой адабиётимизиинг кўплаб намояндалари сунъий
равишда «илғор» ва «реакцион» гуруҳларга бўлиб, нохолис баҳоланди... Туркий халқларнинг фахри,
файласуф шоир, мутафаккир «султонул орифин» (орифлар султони), «қутби миллат ваддин» («миллат
ва диннинг қутби») Хўжа Яссавий ҳазратдан тортиб бу зоти бобаракотнинг издошлари Сўфи Оллоёр,
Мажзуби Намангоний, Қорий, Муҳйи, Азимий, Жалолий, Ҳазиний Ҳўқандий каби ўнлаб
шоирларимизнпнг пурҳикмат асарларидан халқимиз яқин йилларгача маҳрум бўлиб келди.
Минг шукрким, мустақиллик ва озодлик шарофати туфайли ўтмиш маданий-адабий меросимизни
холис ўрганиш, бор ҳақиқатни айтиш имкониятига эга бўлдик.
Ҳазнний анъанавий ишқий ғазаллар ёзиш билан бирга тасаввуф руҳида ҳам асарлар ёзган. Унинг
ижодий хазинасининг маълум бир қисмини Қуръон оятлари ҳамда Муҳаммад алайҳиссалом
ҳадисларига даъват қилувчи асарлар ташкил қиладики, бу хусусият шоирга исломий нуқтаи назардан
ҳам алоҳида эътибор кўрсатилмоғини тақозо этади.
Биз ушбу тўпламга Ҳазинийнинг ҳар учала тошбосма баёзидан, Ғафур Ғулом номидаги Фарғона
вилояти музейи жамғармасидаги 45, 4312-рақамли қўлёзма баёзлардан ва бошқа манбаалардан 961
мисрадан иборат 49 та шеърини аниқлаб, киритдик. Тўплам анъанавий девон тартибида тузилдики,
ниятимиз китобхон мутоаласини равонлаштириш эди. Албатта, ушбу мажмуа дастлабки тажриба
бўлганлиги учун айрим нуқсонлардан холи бўлмаслиги табиийдир. Бунинг учун узр сўраб, тўплам
ҳақидаги фикр-мулоҳазаларингизни мамнуният билан қабул этишимизни билдирамиз.
Аҳмад МАДАМИНОВ,
филология фанлари номзоди