Uchquduq tuman kasb-hunar maktabi

Mavzu;№23 Metаllаrni elektr yoy yordаmidа kesish
Reja;

1. 
   Kesish rejimini о‘rnаtish.
   
2. 
   Uglerodli pо‘lаt plаstinаlаr vа quvurlаrni yoy yordаmidа kesish
   

Elektrodlar bilan yoy yordamida kesish. Metallarni elektr yoyi yordamida kesish eruvchan metall elektrod, ko‘mir elektrod va erimaydigan volfram elektrod yordamidaargon himoya muhitida bajariladi.
Eruvchi metall elektrod bilan elektr yoyi yordamida kesish. Eruvchan metall elektrod yordamida kesishning mohiyati shundaki, bunda tok kuchi payvandlashdagidan 30–40% kata olinadi va metall quvvatli elektr yoyi vositasida suyuqlantiriladi. Elektr yoyi kesiladigan joyning yuqorisida yondiriladi va kesish jarayonida uni qirqilayotgan chet bo‘ylab pastga siljitiladi (1-rasm).

1-rasm.Metal elektrod bilan kesish sxemasi.

Ko‘mir elektrod bilan elektr yoyi yordamida kesish. Ko‘mir va grafit elektrodlar bilan elektr yoyi yordamida kesishda metall uning bo‘linish chizig‘i bo‘ylab ikkigaajratiladi. Bunday kesish usuli cho‘yanni, rangli metallarni, shuningdek, po‘latni ishlov berishda o‘lchamlari aniq bo‘lishi talab qilinmaydigan, kesishning kengligi va sifati ahamiyatsiz bo‘lgan hollarda qo‘llaniladi. Kesish yuqoridan pastga qarab suyuqlanayotgan sirtni gorizontal tekislikka nisbatan biror burchak ostida qiyalatib bajariladi, bu metallning oqib tushishini osonlashtiradi.

Erimaydigan volfram elektrod bilan elektr yoy yordamida kesish. Argon himoya muhitida kesish juda cheklangandir va faqat legirlangan po‘latlar hamda rangli metallarga ishlov berishdagina qo‘llaniladi.
Kesish usulining mohiyati shundaki, elektrodda payvandlashdagiga nisbatan 20–30% ko‘p tok hosil qilinadi va metallni suyuqlab kesadi.
Kislorod-elektr yoyi yordamida kesish. Kislorod-elektr yoyi bilan kesishda metall dastlab elektr yoyi bilan suyuqlantiriladi va so‘ngra kislorod oqimida yonib soviydi. Kislorod-elektr yoyi bilan kesish sxemasi 2-rasmda keltirilgan.

2-rasm.Dastakli kislorod-yoyli kesish chizmasi:
a – o‘rnatish sxemasi; b – elektrod va kesuvchi soploning joylashish sxemasi: 1 – kislorod balloni; 2 – reduktor; 3 – keskich, 4 – kesilayotgan metall; 5 – tutashish; 6 – elektrod; 7 – elektrod tutkich; 8 – niqob; 9 – payvadlash transformatori; 10 – biriktirgich ajratgich; 11 – tarmoq; 12 – elektrod; 13 – yoy.