Uchinchi renessans: ilm-fan va ta’lim taraqqiyoti istiqbollari

“Uchinchi renessans: ilm-fan va 
ta’lim taraqqiyoti istiqbollari”
 
 
ISSN 2181-1784 
560 
w
www.oriens.uz
2021
 January
 

хизмат кўрсатувчи иқтисодий манфаатлар инсон капиталини ўлчаш 
мақсадини белгилайди; 

инсон капиталини ўлчашнинг мақсади баҳолашнинг шакли ва мазмунини 
белгилайди; 

инсон капиталини ўлчашдаги миқдор инсон капитали ўлчанадиган 
мақсадни аниқлашдаги миқдорлардан кам бўлмаслиги керак;

ҳар қандай иқтисодий тизимнинг (миллий иқтисодиёт, ҳудуд, тармоқ, 
корхона) инсон капиталини умумий қийматини баҳолашда инсон капитали 
эгаларининг сонини ҳисобга олиш мажбурийдир;

иқтисодий тизимнинг инсон капиталини умумий қиймати индивидуал 
инсон капиталининг арифметик йиғиндиси эмас.
Тадқиқотлар жараёнида инсонга “инвестиция киритиш-капиталнинг 
жамғарилиши-меҳнат фаолияти жараёнида фойдаланиш-ишлаб чиқаришнинг 
ривожланиши-даромадларнинг кўпайиши-турмуш даражаси ва сифатининг 
яхшиланиши-мотивациянинг ортиши”га асосланган алгоритм тузилди. 
Аграр соҳада инсон капиталини шаклланиш алгоритми бевосита 
инсоннинг индивидуал хусусиятларига боғлиқ. Индивидуал хусусиятлар эса 
инсоннинг ёшига қараб ўзгариб туради. Шу сабабли инсон капиталини ҳаёт 
цикли модели асосида ўлчаш ва манфаатли ёндашув асосида баҳолаш мақсадга 
мувофиқдир. Ўлчашнинг ҳаётий цикл моделидан фойдаланиш инсон 
капиталининг турли даражадаги инсон тараққиёти жараёнини тавсифлаш учун 
жуда самарали ҳисобланади. 
Ижтимоий-иқтисодий тизимларнинг ҳаёт цикллари модели асосида микро, 
мезо ва макроиқтисодий даражада инсон капиталини шакллантириш ва ундан 
фойдаланиш самарадорлигига таъсир этувчи индивидуал омилларни таҳлил 
қилиш мумкин. 
Уш бу усулда инсоннинг ёши, меҳнат стажи, соғлиги ва таьлим даражаси 
мезон қилиб олинди (1-жадвал).

---