Учебное пособие подготовлено на основе типовой программы дисциплины «Гидрология рек»

 
Daryo havzasining simmetriklik darajasi
 
bosh daryoga nisbatan 
aniqlanadi. Uni ifodalash uchun havzaning 
asimmetriya koeffitsiyenti
dan
foydalaniladi. Asimmetriya koeffitsiyenti quyidagi ifoda yordamida 
aniqlanadi: 
,
F
F
F
К
у
ч
а


bu yerda: 
ч
F
­ havzaning bosh daryoga nisbatan chap qismida joylashgan 
maydoni, 
у
F
­ mos ravishda o‘ng qismida joylashgan maydoni. Ifodadan 
ko‘rinib turibdiki, asimmetriya koeffitsiyenti o‘lcham birligiga ega emas. 
Daryo havzasining o‘rtacha balandligi.
 
Ma’lumki, joyning 
balandligi o‘zgarishi bilan tabiiy omillar ham o‘zgarib boradi. Bu 
o‘zgarishlar daryolarning gidrologik rejimiga ham o‘z ta’sirini o‘tkazadi. 
SHuni hisobga olib, har bir daryo havzasining o‘rtacha balandligi 
aniqlanadi. Daryo havzasining o‘rtacha balandligi (N
o‘rt
) ni ikki usul bilan 
aniqlash mumkin: 
a) hisoblash ifodasi yordamida; 
b) daryo havzasining gipsografik egri chizig‘i yordamida. 

---

82 
Birinchi usulda daryo havzasining o‘rtacha balandligini quyidagi 
ifoda yordamida hisoblash mumkin: 


,
...
2
2
1
1
F
f
h
f
h
f
h
n
n
урт








bu yerda: 
n
f
f
f
,...
2
,
1
­ gorizontallar bilan chegaralangan maydonlar, 
n
h
h
h
,...
2
,
1
­ 
gorizontallar bilan chegaralangan maydonlarning o‘rtacha balandliklari 
(6.2­rasm).