Учебное пособие для студентов, обучающихся по направлениям подготовки 5310900 «Метрология, стандартизация и менеджмент качества продукции»

1.5.1-rasm. O'lchov xatolarining tasnifi

5. 
   Kundalik hayotda o'lchovlar
   

O'lchov tabiat hodisalari va qonuniyatlarini bilishning asosiy usullaridan biridir. Biror kishi deyarli har bir qadamda o'lchov muammolariga duch keladi. Misol uchun, ertalab, yotoqdan chiqqanimizdan so'ng, biz soatga qaraymiz - vaqtni o'lchaymiz, sovuq va issiq suv oqimlarini sozlashda biz iliq suv tayyorlaymiz, biz intuitiv ravishda suvning haroratini o'lchaymiz; televizor yoqilganda, masofa taxmin qilinadi; a, musiqa tinglashda audio signal darajasi baholanadi. O'lchov natijalari odamlar va umuman jamiyat o'rtasidagi munosabatlarga ta'sir qiladi, chunki rivojlangan jamiyatda faqat ijtimoiy ahamiyatga ega (jamiyat uchun foydali) o'lchov ma'lumotlarini olish natijalarining birligi va ishonchliligiga asoslangan o'lchovlar baholanadi va amalga oshiriladi. O'lchov natijalari nafaqat o'lchaganlarga kerak. Sotuvchi chiqarilgan tovarlarni tortadi. Og'irlikni o'lchash faqat sotuvchiga kerakmi? Bu yerda nafaqat sotib olish va sotish, balki sotuvchi va xaridor o'rtasida o'lchov ma'lumotlari almashinuvi sodir bo'ladi. Savdoda tovarning narxi, vazni va tannarxi to‘g‘risidagi ma’lumotlar aks ettiriladigan hisobot qurilmasida elektron tarozilar joriy etilishi bilan xizmat ko‘rsatish madaniyati yuksaldi. Sotuvchilar aniqroq, tezroq va qiziqarli ishlay boshladilar. Yuqori sifatli o'lchov jamoat vaqtini tejaydi va ijtimoiy kayfiyatni yaxshilaydi.
O'lchovlar yordamida har qanday engil avtomobil dvigatelining ishlashini uning samaradorligini oshiradigan tarzda sozlash mumkin. Bu avtomobil egasi uchun foydali bo'ladi, lekin jamiyat uchun foydali emas: chiqindi gazlarda zararli, shu jumladan kanserogen aralashmalar miqdori ortadi. Eslatib oʻtamiz, metrologlar avtotransport vositalarining ish sifati ustidan qatʼiy nazoratni yakka isteʼmolchi emas, aynan jamoatchilik nuqtai nazaridan tashkil etgan.
Ta’kidlash joizki, yangi “aqlli” metrologik qurilmalar millionlab odamlarning mehnat sharoitlarini, yashashi va dam olishini tubdan o‘zgartirdi.

6.