Учебно-методический комплекс по "Энтомологии" подгатовлен на основе современной педтехнологии. Настоящий комплекс подготовлен на основании действующей

Ikki qanotlilar
 
(Diptera) 
turkumi. 
Ikki qanotlilar turkumiga 100 mingga 
yaqin tur kiradi. MDH mamlakatlarida 10 mingdan ortiq turi uchraydi. Ular eng 
yuksak tuzilgan hasharotlardan hisoblanadi. Qanotlari bir juft, uncha yirik bo‘lmaydi, 
odatda yalang‘och, ya’ni tuk yoki tangachalar bilan qoplanmagan bo‘ladi. Ikki qanotlilar 
ikkinchi juft qanotlarining qoldig‘i to‘g‘nog‘ichsimon o‘simtani hosil qiladi. Bu o‘simta 
muvozanat saqlash vazifasini bajaradi. Bir qancha ikki qanotlilar uchganida qanot 
qoldig‘i rudimenti tebranib ovoz chiqaradi. Ikki qanotlilarning bosh bo‘limi juda 
harakatchan. Og‘iz organlari yalovchi, sanchib-so‘ruvchi yoki kesib-so‘ruvchi tipda 
tuzilgan. Lichinkasining voyaga yetishi davrida metamorfoz keskin namoyon bo‘ladi. 
G‘umbagi erkin yoki bochkasimon tipda tuzilgan. Ular orasida yirtqich, qon 
so‘ruvchi parazitlari bor. Lichinkalari suvda, tuproqda yoki chiriyotgan organik 
qoldiqlarda rivojlanadi. Ikki qanotlilar avlodi to‘g‘risida kam g‘amxo‘rlik qiladi. Bu 
g‘amxo‘rlik faqat urg‘ochilarining lichinka uchun oziq bo‘ladigan muhitga (masalan, uy 
pashshalari - go‘ng va axlatga, go‘sht pashshalari - go‘sht yoki murdaga, chivinlar - 
suvga) tuxum qo‘yishdan iborat. 
Ikki qanotlilar turkumi 3 ta kenja turkumga bo‘linadi: 1. Uzun mo‘ylovlilar 
(
Nematocera
); 2. Kalta mo‘ylovli to‘g‘ri chokli ikki qanotlilar (
Brachycera- 
Orthorrhapha
); 3. Kalta mo‘yiovli doira chokli ikki qanotlilar (
Brachycera - 
Cyclorrhapha
).
Uzun mo‘ylovlilar kenja turkumi vakillarining mo‘ylovlari uzun va ko‘p 
bo‘g‘imli, qorin bo‘limi ingichka bo‘ladi. Lichinkalari oyoqsiz, lekin ularning 
boshlari rivojlangan, og‘iz organlari kemiruvchi tipda tuzilgan. G‘umbaklari 
harakatchan bo‘ladi. Bu kenja turkumga qon so‘ruvchi chivinlar, iskabtoparlar, 
moshkarlar, g‘urra yasarlar, uzunoyoqlar, zaxkashlar va boshqa oilalar kiradi. Qon 
so‘ruvchi ikki qanotlilar - gnuslar deb ataladi. Gnuslar vaqtinchalik parazitlar 
hisoblanadi.