Uch fazali transformatorlarni hisoblash

YECHILISHI.
Birlamchi chulg’amning nominal tok oqimini aniqlaymiz

Salt xolatdagi tok va cosφ₀ ni aniqlaymiz
I₀ = 0.07I_1H = 0.07×9.6 = 0.67 A;

magnit yo'qotish burchagi
δ = 90⁰ – 85⁰ = 5⁰.
Obmotka qarshiligini aniqlaymiz

1. 
   Qisqa Tutashuv qarshiligi
   

2. 
   Birlamchi chulg’amning qarshiligi
   

3. 
   Ikkilamchi chulg’amning qarshiligi
   

Bu yerda K = U_1N/ U₂₀ = 6000 / 400 = 15.
Magnitlanish zanjirining qarshiligini aniqlaymiz



Tashqi xarakteristikani yaratish uchun U₂ =f₁(β) transformatorning ikkinchi chulg’am kuchlanish yo'qotilishi aniqlaymiz

Bu yerda Ua%, u_r % —aktiv va reaktiv kuchlanish pasayishi;


Transformatorning ikkinchi chulg’amning qisqichlaridagi kuchlanish quyidagi formula bilan aniqlanadi

Formulalar (12) va (13) bo'yicha turli qiymatlarni belgilaymiz, U₂ kuchlanishni aniqlaymiz (sm. tabl. 4).
η =f₂(β) qurish uchun foydali koeffitsientni hisoblash quyidagi formula bo'yicha amalga oshiriladi

Biz transformatorning maksimal FIK ga ega bo'lgan yukni aniqlaymiz.: .
Postroenie vektornoy diagrammы nachnem s vektora faznogo napryajeniya Ú¹_2f , velichina kotorogo dlya β = 0,80 i sosφ₂ = 0,75 budet ravna
Vektor diagrammasini qurish qiymati b = 0,80 va sosf2 = 0,75 uchun teng bo'lgan faza kuchlanish vektori Ú¹_2f ,bilan boshlanadi ,
.

№ p/p	β	ΔU2, %	U2, %	η
1	0,1	-	-	0,555
2	0,025	-	-	0,757
3	0,05	-	-	0,904
4	0,1	0,507	397,97	0,924
5	0,2	1,014	395,94	0,956
6	0,3	1,521	393,92	0,965
7	0,4	2,028	391,89	0,967
8	0,5	2,535	389,86	0,969
9	0,6	3,042	387,83	0,967
10	0,7	3,549	385,80	0,966
11	0,8	4,056	383,78	0,964
12	0,9	4,563	381,75	0,963
13	1,0	5,070	379,72	0,962

Ikkinchi darajali kuchlanishning berilgan qiymati

.
Vektor toka I¹₂ otstaet po faze otvektora Ú¹_2f na zadannыy ugol φ₂ i raven:
I¹₂ tok oqim vektori ma'lum bir burchakdagi Ú¹_2f datchigi fazasidan orqada qolishi



Ikkinchi chulg’amni kuchlanish tushishi;


Elektromotor kuch Kirxgofning ikkinchi qonuniga ko'ra, ikkinchi zanjir uchun tuzilgan elektr holatining tenglamasidan topiladi;

F_m oqim vektori 90 vektorining orqasida; va I₀ bo'sh tok oqimi F_m ning yo'qotish burchagiga oqib ketishidan oldin.

İ₁ transformatorining asosiy chulg’amidagi tok oqimi magnitlangan harakatlantiruvchi kuchlarning tenglamasidan olinadi:
İ₁= İ₀+ İ₂
Bu yerda .
Transformatorning asosiy chulg’amining kuchlanish vektori Ú₁ asosiy elektron uchun Kirxgofning ikkinchi qonuniga muvofiq tuzilgan elektr holatining tenglamasidan aniqlanadi:
Ú₁ = -Ė₁ + r₁ İ₁ + jx_σ1 İ₁
Током холостого хода İ0 можно пренебречь (так как он мал) и принять İ1 или определить İ1 по диаграмме. Тогда падения напряжений в первичной обмотке будут:



UCh FAZALI TRANSFORMATORNING ISh REJIMLARINI O‘RGANISh.
IShNING MAQSADI:

1. 
   Uch fazali ikki cho‘lg‘amli transformatorning ish rejimlari bilan tanishish.
   
2. 
   Transformatorning tranformatsiya koeffitsienti, F.I.K., kuchlanish isrofi va qisqa tutashuv kuchlanishini hisoblashni o‘rganish.
   
3. 
   Transformator nagruzka bilan ishlash holatini va tashki xarakteristikasini qurish.
   

TAJRIBA IShINI O‘TKAZISh UChUN KERAKLI JIHOZLAR.
Salt ishlash tajribasi.
Transformatorning salt ishlash xolatida, birlamchi cho‘lg‘amga nominal kuchlanish berilib, ikkilamchi cho‘lg‘am esa yopiq xolda bo‘ladi. (sxema rasm.2.1). Bunda birlamchi cho‘lg‘amdan salt ishlash toki oqib o‘tadi . Bu rejimda berilgan quvvat transformatorning o‘zagidagi gisterezis va ko‘ndalang toklar hisobidan isrof bo‘ladi va bu isrof transformatorning po‘latidagi isrof deyiladi.
2. Yuklama bilan ishlash tajribasi. Bu rejimda transformatorning ikkilamchi cho‘lg‘amiga yuklama ulanadi va bu yuklamani ya’ni reostatni qarshiligini o‘zgartirish bilan tajriba bajariladi. (sxema rasm.2.1)

Rasm 2.1. Uch fazali transformatorni tekshirish sxemasi.
Faza va liniya kuchlanishini, faza toki va quvvatni o‘lchash quyidagi kattaliklarni aniqlashga imkon beradi.
a) Transformatorning F.I.K.

Bu yerda - ikkilamchi cho‘lg‘am quvvati, vattmetr ko‘rsatkichi bilan aniqlanadi , Vt.
- birlamchi cho‘lg‘am quvvati, vattmetr ko‘rsatkichi bilan aniqlanadi , Vt.
Bir-biriga boglash usuli:

Bu yerda - transformatorning yuklama koeffitsienti, qabul qilingan birligi 0,2; 0,4; 0,6; 0,8; 1,0.
- transformatorning nominal quvvati. Transformator pasportida uning nominal quvvati beriladi S. Tajribada transformatorning aktiv yuklama bilan ishlashi tekshirilayapti, shuning uchun, Vt.
- po‘latdagi isrof, salt ishlash tajribasidan aniqlanadi.
- misdagi isrof, qisqa tutashish tajribasidan aniqlanadi. Vattmetr birlamchi cho‘lg‘amga ulangan xolda.
b) Transformatorda kuchlanish isrofi.
Transformatorda kuchlanish isrofi quyidagi formula bilan aniqlanadi:

Bu yerda - birlamchi cho‘lg‘amning faza kuchlanishi, V.
- ikkilamchi cho‘lg‘amning faza kuchlanishi, V
- transformatorning transformatsiya koeffitsienti.
v) Transformatorda quvvat koeffitsienti.
Quvvat koeffitsienti quyidagi formula bilan aniqlanadi:

Bu yerda - birlamchi cho‘lg‘amning liniya kuchlanishi, V.
- birlamchi cho‘lg‘amning toki, A.
3) Transformatorning qisqa tutashish rejimida ikkilamchi cho‘lg‘amlari qisqa tutashtiriladi. Bunda birlamchi cho‘lg‘amdan nominal kuchlanish beriladi, bu pasaytirilgan kuchlanish qisqa tutashiuv kuchlanishi deyiladi va u quyidagicha aniqlanadi.

Bu yerda - birlamchi cho‘lg‘amning faza kuchlanishi, V.
- pasport bo‘yicha birlamchi cho‘lg‘amning nominal faza kuchlanishi, V.
Transformatorga berilayotgan quvvat qisqa tutashuv tajribasida misdagi isrofga sarf bo‘ladi. .

1. 
   Qisqa tutashuvning aktiv qarshiligi
   

- birlamchi cho‘lg‘amning aktiv qarshiligi, Om.
- ikkilamchi cho‘lg‘amning keltirilgan aktiv qarshiligi, Om.

2. 
   Qisqa tutashuvning induktiv qarshiligi.
   

- birlamchi cho‘lg‘amning induktiv qarshiligi, Om.
- ikkilamchi cho‘lg‘amning keltirilgan induktiv qarshiligi, Om.

3. 
   qisqa tutashuvdagi to’la qarshilik
   

Bu qarshiliklar qisqa tutashuv tajribasi natijalari orqali quyidagi formulalar orqali aniqlanadi.

- qisqa tutashuvning faza kuchlanishi, V.
- birlamchi cho‘lg‘amning nominal toki, A.

- qisqa tutashuv tajribasidagi transformator mis simining isrofi, vattmetr kursatkichi bilan aniqlanadi, Vt.



IShNI BAJARISh TARTIBI:
1) Sxemani yig‘ishdan oldin o‘chirgichni «O» xolatga o‘tkazish. Sxemani 2.1 rasmga qarab yig‘ish. Salt ishlash tajribasini o‘tkazish uchun o‘chirgichni uzish va ni ulash, o‘chirgichni “ ” xolatiga keltirish lozim (salt va yuklama bilan ishlash rejimi). Birlamchi cho‘lg‘am tokini, liniya kuchlanishini va quvvatini o‘lchash. Natijalarni jadvalga yozish.
2) Yuklama bilan ishalsh rejimi. o‘chirgichni ulash. Transformatorning uch fazasiga bir xil reostatlar orqali yuklama berish. Tajriba quyidagi koeffitsientlar orqali bajariladi:

Olingan natijalarni ya’ni birlamchi va ikkilamchi cho‘lg‘am tok kuchi, yuklama koeffitsientiga tug‘ri keladigan kuchlanish va quvvatlarni jadvalga kiritish.
3) Qisqa tutashuv tajribasi. Sxemani yig‘ishdan oldin o‘chirgichni , «O»xolatga keltirish. O‘chirgich va ni o‘chirish. Yuklama a, v, s uchlarini bir-biriga ulash (2.1. rasm). O‘chirgichni 2 xolatiga o‘tkazish. O‘qituvchining ruxsati bilan ni ulash. Natijalarni jadvalga yozish.
4) Ish bo‘yicha grafik qurish
; ; ;

5. 
   Tajriba ishidan xulosa chiqarish va natijalarni pasport bo‘yicha tekshirish.
   

1-Jadval

O‘lchashlar			Hisoblashlar

2- Jadval

O‘lchashalar

3-Jadval

O‘lchashlar							Hisoblashlar
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0

NAZORAT SAVOLLARI.


6-AMALIY MASHG’ULOT
ASINXRON MOTORNI MEXANIK XARAKTERISTIKASINI QURISH

Asinxronning mexanik tavsifi xarakteristikasi uning ulanishining asosiy sxemasiga va nominal kuchlanishining parametrlariga mos keladi. Unga har qanday qo’shimcha elementlar kiritilsa sun’iy xarakteristikalar olinadi. Misol uchun rezistorlar, reaktorlar va kondensatorlar. Dvigatelga nominal bo’lmagan kuchlanish berilganida ham tabiiy mexanik xususiyat yoqoladi. Mexanik xarakteristikalar elektr mashinaning statik va dinamik rejimlarini tahlil qilish uchun juda qulay hisoblanadi.

Dvigatelning tezlik momentining o’zgarish darajasi uning mexanik xarakteristikasini qattiqligini ifodalaydi


Асинхрон юритгичларни табиий механик тавсифларини қуриш.
Табиий механик тавсифни қуриш учун маълум русумли юритгичнинг паспортидаги кўрсатгичлари номинал миқдорлари берилган бўлиши керак.
Бу кўрсатгичлар:
- номинал қувват кВт
- номинал кучланиш В
- номинал якор токи А
- номинал айланиш тезлиги
- синхрон айланиш тезлиги
- қутблар сони
- ротор кучланиши В
- ротор токи А
- зўриқиш коэффициенти
Тавсифнинг графиги координаталар тизимининг I квадрантасида жойлашади.

Абцисса ўқида ҳаракатлантирувчи момент М қийматлари ва ордината ўқида s сирпаниш қийматлари келтирилади.

Тавсифни қуриш учун унинг нуқталари координаталари қуйидаги формула орқали аниқланади:
Нм (3)
Ушбу формуланинг ташкил этувчиларининг қийматларини топиш қуйидаги ифодалар билан бажарилади.
-Критик момент Н.м.
-Номинал момент 9550 Нм
-Критик сирпаниш
-Номинал сирпаниш
-Синхрон тезлик
Топилган миқдорлар (3) га киритилади ва s сирпанишнинг 0 дан 1 гача ўзгаришига мувофиқ келувчи М моментнинг миқдорлари учун 2-жадвал тузилади.
2-жадвал

S	0	0,01	0,02	0,03	0,04	0,06	0,08	0,1	0,2	0,3	0,4	0,6	0,8	1
M Hм

М нинг қийматлари (3) орқали топилади ва жадвал тўлдирилади. Бу жадвалда Sк ва Мк нинг қийматлари ҳам бўлиши лозим. Тўлдирилган жадвалга асосан координаталар тизимида тавсиф графиги қурилади. (6-расм)

Қурилган график таҳлил қилиниб, юритманинг хусусиятлари ҳақида хулоса қилинади.



6-расм. Асинхрон юритгичнинг табиий механик тавсифи.

1-мисол.Фаза роторли асинхрон двигателнинг табиий механик тавсифини қуриш.

Двигател русуми АК – 71 – 8
P_н = 10 кВт номинал қуввати
U_н = 380 В номинал кучланиш
I_н = 29,5 А номинал ток
n_н = 700 айл./мин номинал тезлиги
I_р = 25,7 А роторнинг токи
U_р = 252 В роторнинг кучланиши
R = 1,9 зўриқиш коэффициенти
cos φ_н = 0,75 қувват коэффициенти
η_н = 0,78 ФИК
n_с = 750 айл./мин синхрон тезлиги

Табиий механик тавсиф қуйдаги формула бўйича қурилади

Номинал момент:

Критик момент:

Номинал сирпаниш:

Критик сирпаниш


S га 0 дан 1 гача қийматлар берилади ва М нинг тегишли қийматлари ҳисобланиб қуйдаги жадвал тўлдирилади.

S	0	0,01	0,02	0,04	0,06	0,08	0,1	0,2	0,24	0,4	0,6	0,8	1
M	0	21,6	42,9	84	122	155,5	183,8	255,4	259,2	228,3	178,8	142,5	117,6

1. Нм; 2. Нм;

3. Нм; 4. Нм;

5. Нм; 6. Нм;

7. Нм; 8. Нм;

9. Нм; 10. Нм;

11. Нм; 12. Нм;

Жадвал натижасида табиий тавсиф қурилади.(7-расм)

7-расм. АК-71-8 русумли асинхрон юритгичнинг табиий механик тавсифи.