У зб е к и с т о н ре с п у б л и к а с и о л и й в а у р т а м а Х с у с та ъ л и м ва зи рли ги



Download 11,18 Mb.
Pdf ko'rish
bet10/193
Sana26.02.2022
Hajmi11,18 Mb.
#473028
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   193
Bog'liq
fayl 642 20210429

4. Математика укитиш методикасининг
бошка фанлар билан алокаси
«М атематика укитиш методикаси» фанининг методологик 
асоси билиш жараёнига асосланган булиб, у «Математика» фанини 
укитиш конуниятларини урганиш жараёнида педагогика, мантик, 
психология, математика лингвистика, фалсафа, кибернетика каби 
фанлар билан узвий алокада булади (2-расм).
«М атематика укитиш методикаси» фаяи математик таълимнинг 
максади, мазмуни, шакли, методи ва воситаларини укув жараёнига 
татбик 
этиш 
конуниятларини 
урганиш 
жараёнида 
физика, 
чизмачилик, кимё ва астрономия каби фанлар билан хам узвий 
алокада булади.
Масалан.
a) 
“М атематика 
укитиш 
методикаси” 
фани 
педагогик 
туркумдаги фанлардан хисобланиб, у уз максад ва вазифаларига 
эришишда “Педагогика” ютукларидан кенг фойдаланади.
b
) Маълумки, математик таълим жараёнини ташкил этишда 
унинг асосий субъектларидан бири хдеобланган укувчиларнинг ёш 
хусусиятлари, 
кизикишлари, тасаввури, тафаккури, хотираси, 
диккати, акл-идроки, кобилияти, истеъдоди, фикрлаши кабиларни 
хисобга олиш мухим хисобланади. Буларга эса психология 
конуниятларига асосланмасдан туриб эришиб булмайди.
c) 
Мактабда математика укитиш мантик илмига хам таянади. 
Чунки, бир томондан математикани укитиш мантикий математик 
тилга ургатиш хисобланса, иккинчи томондан, у фан сифатида 
мантик конунлари асосида курилган.


d) Математика укитишда (ай никса, мактаб да) асосий . 
укитувчининг педагогик махорати хисобланиб, уни саньатс 
тасаввур килиб булмайди. Чунки, “укитувчи актёр булиши керак” -
деб бежиз аитишмаган. Шундай экан, хдр бир укитувчи саиъатни 
урганиш ва санъатни эгаллаши лозим.
e) Математикани укитишда ички алокалар хам мавжуд булиб, 
унга амал килиш хам мухим хисобланади (Масалан: геометрия ва 
алгебра курслари орасидаги богланиш). Мазкур ички алокалар 
геометрик масалаларни ечишда алгебраик усулларни куллаш да, 
худди 
шунингдек, 
геометрик 
усуллар 
ёрдамида 
алгебраик 
масалаларни хал килишда, айникса, “Алгебра” курсини укитишда 
геометрик 
тасвир 
ва 
усуллардан 
фойдаланиш 
жараёнида 
“Геометрия” курси билан билан богликдиги ёркин намоён булади.
Ёки «Функцияларнинг хоссалари»ни исботлашда ёки функция 
графикларни 
турли 
силжитишларда 
геометрик 
усуллардан 
фойдаланиш максадга мувофик хисобланади.
М атематика фанининг бошка фанлар билан узвий алокаси 
куйидаги икки йул билан амалга оширилади:
1) М атематика тизимининг яхлитлигини сакдаган холда бошка 
фанларининг дастурларини унга мослаштириш.
2) Бошка фанларда урганилган материал л ардан математик 
конуниятлар, формулалар ва теоремаларни самарали урганишда 
ёрдам берадиган матери ал лар дан математика укитиш жараёнида 
фойдаланиш [9].
Х,озирги кунда математика таълими мазмунини урганишни 
бошка фанлар билан мослаштириш масаласи етарли даражада хал 
килинган.
Масалан.
1) VII синфда «Функция ва унинг графиги» мавзусини 
урганишда (функция графигини тасвирлашда) «Физика» фанидан 
фойдаланилади.
2) VIII синфда «Геометрик ясашлар»га дойр билимлар беришда 
«Чизмачилик» фанидан фойдаланилади.
М атематика 
дарсларида 
бошка 
фанлардан 
фойдаланиш 
масаласини дастурда аник курсатиш кийин жараён хисобланиб, у 
хар бир укитувчининг касбий ва амалий тайёргарлиги даражаси 
билан боглик булади.Укув материалини режалаштиришда ва дарега 
тайёрланиш жараёнида буни укитувчи томонидан хисобга олиниши 
талаб эти л ад и.
24


Масалан. «Тенгламалар» мавзусини урганиш жараёнида физик 
микдорлар орасидаги богланишларни акс этгирадиган тенгламалар, 
жумладан 
«Х,аракатланаётган 
жисмнинг 
тезлигини 
топиш 
тенгламаси», «Иссиклик баланси тенгламаси», «Иссикдикдан чи- 
зикли кенгайиш тенгламаси» кабилардан фойдаланган холда 
мисол-масалаларни ечиш укувчиларда урганилаётган мавзу буйича 
англанган билимларни эгаллашларига олиб келади.
Худди 
шунингдек, 
«Фоизлар», 
«Пропорционаллик» каби 
мавзуларни урганишда «Киме» ва «Физика» фанларида урганилган 
мавзулар буйича ( М асалан:!) 20% ли эритма хосил килиш учун 
эритиладиган модцадан 240 г сувга канча солиш керак? 2) 5% ли 
400 г эритмани кайнатиб, 200 г га келтирилди. Энди эритманинг 
уткирлиги канча булади?) масалалар тузиш ва уларни ечиш хам 
кузланган максадга эришишда мухим хисобланади.
2-раем. Математика укитиш методикасининг бошца фанлар
билан алоцаси
Таълим тизимида математика фанини укитишда фанлараро 
узвий алокадорликка эришиш таълим максадларига зришишни
25


олдиндан 
кафолатлашда 
мухим 
5ФИИ 
тутади. 
Албагга, 
бу 
укитувчидан юкори даражада гайёргарликни талаб этади.

Download 11,18 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   193




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish