У з б е к и с т о н р е с п у б л и к а с и о л и й ва урта м ахсус таъ ли м ва зи рл и ги мщайё хакимова семасиология



Download 2,76 Mb.
Pdf ko'rish
bet60/73
Sana07.04.2022
Hajmi2,76 Mb.
#534066
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   73
Bog'liq
hakimova m. semasologiya

тол, ел
 
гипоним саналади. Бир гиперонимга эга гипонимлар бир- 
бирига нисбатан эквоним1 дейилади. Масалан, 
фарзанд, упш,
к;из
 
цаторида 
фарзанд
 
гипероним, 
утл, циз
 
гипоним. 
Утл
 
ва 
циз
 
бир-бирига нисбатан эса шу каторда эквоним саналади.
Гипонимик муносабат лексемалар уртасидаги энг асосий 
муносабатлардан бири булиб, у бутун лугат таркибини камраб 
олган. Яъни, барча лексемалар жинс-тур муносабатларини хрсил 
кдлади. Лугат таркибдаги хар бир лексема уз синонимига, 
антонимига эга булмаслиги, партонимик, фадуонимик муно- 
сабатлар хосил кдла олмаслиги мумкин. Лекин барча лексемалар 
гипонимик муносабатга кириша олади.
Гипонимик муносабат лексемаларни гурухлашда катта 
ахрмият касб этади. Ушбу муносабат асосида лексемалар уяларга, 
уяларулардан каттарок, гурух^арга, гурух,лар семантик майдон- 
ларга бирлаштирилади.
Партонимия. 
Партонимия тил бирликлари уртасидаги 
бугун ва кием муносабатидир. Бутун кдемларнинг бирлигидан
1 Никитин М.В. Основы лингвистической теории значения. —Москва.
«Высшая школа», 1968. С. 94.
79


ташкил топади. К,исм эса бутуннинг таркибий кисми, ташкил 
этувчи элементидир. Объектив олам яхлит бутунлик (система) 
табиатига эга булиб, у боскичма-боскич кисмларга ажралади. 
Бутун олам галактикадан то элементар заррачаларгача бутун- 
кисм муносабатида булади. Оламнинг акси булган тилда хам 
бутун-кием муносабатлари мухим ахамият касб этади, тилнинг 
кисм лардан иборат погонали тузилиш га эга бутунлик 
эканлигини курсатади: матн — ran, ran — суз бирикмаси, суз 
бирикмаси — суз, суз — морфема, морфема — фонема. Бутун
— кием муносабатлари гипонимик муносабат билан бирга лексик 
системанинг яхлитлигини таъминлайди. Объектив оламдаги х,ар 
бир нарса кисмлардан иборатлиги маълум. Шундан келиб чщиб, 
партонимия муносабати уларнинг номи булган опт лексемаларда 
куп лаб учрайди. Масалан, 

Download 2,76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   73




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish