У з б е к а д а б и ё т и д у р д о н а л а р и у т к и р о ш и м о в



Download 302,46 Kb.
Pdf ko'rish
bet68/71
Sana23.06.2022
Hajmi302,46 Kb.
#693841
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   71
Bog'liq
Ikki karra ikki besh (qissa) [@e kutubxona]

\а л и
сенларга 
хор булиб юрибманми!
— Камиссиянинг бошлиги ким? — дедим бак,и- 
риб. — Ким?!
Орага галати жимлик чукди.
— Ким? — дедим жощолатда чинк,ириб.
Кулранг похол шляпа кийган одам даврадан ажраб
чикди. Секин-секин як,ин келди.
— Узингизни босинг, ука! — деди осойишта одангда.
— Сизми, бошлик,?! Сизми? Айтинг?
— Мен! — У елкамга к,окмок,чи эди, кулини силтаб 
ташладим. — Ёлгон! — тилимга биринчи келган суз шу 
булди. — Ёлгон! Гектаридан эллик центнер досил олга- 
нимиз — ёлгон! Бултур уч юз эллик тонна пахта терга- 
ним — ёлгон! Бир к,оп пул даромад кдлганим — ёлгон!
201


Давра орасидан Райком буванинг овози келди.
— Урток; вакил! Илтимос, кулок, солманг, бунта. Бу 
бола — шизофреник!
— Сен узинг шизо... Шизо... — у ёгига тилим ке- 
лишмади. Баттар дайк,ирдим. — Узинг шунак,асан! Хам- 
манг утрисан! Ана, бизнинг х,ак,имизни умарган yF- 
ри! — огзидан кулик чик,ариб ётган Раисга имо к,ил- 
дим. — Мана угрибоши, завод директори билан пул 
так,симлайди! — Хумдек калласини саланглатиб дамон 
мен томонга юлк,инаётган Жовлининг башарасига ту- 
пурдим.
Кулранг шляпали вакил елкамдан кучди.
— Узингизни босинг, ука! Х,аммасини аникдаймиз!
— Куйвор! — дедим типирчилаб. — Хаммасини ай- 
таман! Шайдул кассир пахта урнига пахта пунктига 
пул олиб борган. Панжи уйланганига беш йилдан ошди! 
Халиям к,арзидан кутулгани йук,! Маош ололмайди.
— Куйинг, Кушок,жон! Уят булади! — сок,оли к,ир- 
тишланган к,айнатам якдн келган эди, ифлос нарсани 
кургандек юзимни угирдим.
— Йук,ол, кушмачи!
Алладаёкдан такдрбош Викторов пайдо булди.
— Ну, дурак! — деди ялтирок, бошини чайк,аб. — 
Ай дурак, а? Куп гапирма, ахмак!
— Сен адмок,! Сен порахур!
— Милиция! — оломон орасидан Райком буванинг 
докимона хитоби янгради. — Милиция борми узи бу 
хужаликда!
— Мана сенга мелиса! — дедим хунук кдлик, ки­
либ. — Уша пуллардан сенам улушингни олгансан. 
Обком вакили дам. Булмаса, Эргашевни нега к,аматди- 
ларинг? Халол одамни нега турмага тикдиларинг! Хам- 
манг угрисан! Хамманг даромхурсан. Виждонсизлар! 
Еган-ичганларинг — даром, кийган кийимларинг — да­
ром, топган-тутганинг даром. Мана, от! Улдир. Улдириб 
куя к,ол! Жонимдан туйиб кетдим!
...Кейин нима булгани эсимда йук,.
202


*

*
Кузимни очсам, деразасига темир панжара тутилган 
каталакдек хонада ётибман. Куйлагим ёкавайрон. Шимим 
лой. Этигим ечиб олинган. Бир ма\ал эшик очилиб захдл 
юзли, бурнининг учи кизил, кузлари ола-кула одам 
куринди. Турки совук булсаям кийинишни бопларкан. 
Эгнида оппок куйлак, кдрраси чикариб дазмолланган 
кулранг шим, гард юкмаган кора туфли... Темир кара- 
вотдан туриб, аранг каддимни ростладим. Негадир бо­
шим сиркиллар, сув ичгим келарди.
— Салимов? — деди у чакчайиб.
— Ш у на ка шекилли, — дедим хотиржамлик билан. 
Энди бу ёги менга барибир! Кулидан келганини кдл- 
майдими? Ажаб, дилим равшан эди. Улай агар, нимага 
шунака булганини узим билмайман... Факат, отам билан 
онамга ачинардим.
— Ху-уш... Менинг фамилиям — Кдпандаров! Тер- 
говчиман! — задил юзли киши дафтар-калам олди. Хо­
нада курси йукдиги учунми, темир каравотга утириш- 
га иргандими, турган жойида кулидаги когозларни тит- 
килади. Негадир кулди. Кдзик, кулиши галати экан. 
Худди калтакесак чиркиллаганга ухшаркан. — Хур- 
матингиз зур, Салимов! Сизни овора кил масли к учун 
кабинетга чакирмай, шу ернинг узида сурок килиб 
куя коламиз. — Тусатдан унинг кузлари олайиб, овози 
катьий туе олди. — Салимов! — деди шиддат билан. — 
Сиз жиноят Кодексининг... — кип-кизил бурнининг 
учини бармош билан пайдар-пай силаб, аллаканча ра- 
камларни айтди. — „в“ , „г“ , „д“ пунктларига биноан 
жиноий жавобгарликка молик иш килгансиз! Бирин- 
чидан, конуний загсдан утган хотинингиз Наргиз Куш- 
шаеванинг огир оёкдилигини била туриб корнига теп- 
гансиз! К^асдцан! Хотинингизни преждевременний дард 
тутиб колган. Сиз жиноятни яшириш учун Кушшае- 
вани район роддомига мотоциклда олиб боргансиз! Род­
дом эшигига ташлаб кочгансиз. Яхшиямки, гражданка 
Кушшаеванинг организми кучлилик килган. Чакалок 
сог-саломат тугилган, — терговчи сабзи га ухшаш кип-
203


кдзил бурнининг учини яна силаб куйди. Турган жо- 
йида когоз титкилади. — Ху-уш! — деди салмоклаб. — 
Уч кило-ю етти юз ун етти грамм!
— Нима у?
Кдландаров дайрой булиб, юзимга киради.
— Нима, „нима“?
— Уч кило-ю етти юз ун етти грамм нима?
— Нима эмас, ким? — Кдландаров ер тепиниб х,ай- 
кирди. — Чакдлокни айтаман, галварс! Сенинг кизингни!
Хахолаб кулиб юбордим.
— Сураб курдингизми, Урток, Кдландаров! Чак,алок, 
неча ойда тугилибди? Турт ойлик бола салкам турт 
кило буладими?
Кдландаров кузлари ола-кула булиб кетди.
— Биринчидан, мен сенга урток, Кдландаров эмас, 
гражданин терговчи Кдландаровман! Иккинчидан, са- 
волни сен эмас, мен бераман! Ху-уш... 31 октябрь куни 
кечкурун соат йигирма иккидан эллик тукдиз минут 
утганда гражданка Кушшаевани уриб, роддомга ташлаб 
Кочгансан. Орадан кирк, уч минут утгач, соат йигирма 
учдан киРК икки минут утганида „Машъал“ жамоа 
хужалигининг раиси, область советининг депутата, бир 
эмас, олтита хукумат нишони билан мукофотланган Тош­
мамат Алимовнинг уйига мотоцикл миниб, бостириб бор- 
гансан. Мотоцикл люлкасида касддан олиб борган бол- 
танг булган. Шу болта билан дурматли урток Алимов­
нинг меднатда эришган ютукдари учун мукофот тар- 
зида берилган 50-91 КФЛ номерли „ГАЗ-24“ „Волга“ 
машинасини уриб пачаклагансан. Кейин этигингнинг 
кунжидан тигининг узунлиги 29 сантиметрли суяк соп­
ли пичок чикариб, урток Алимовни суймокчи бул- 
гансан. Болтани топдик. Машина тагида ётган экан. 
Пичок кани?
— Раиснинг корнида! Ёриб курсангиз топасиз! — 
дедим хотиржамлик билан.
— Бас! — Кдландаровнинг бурни баттар кизариб 
кетди. Назаримда буйни хдм кдзариб, оппок куйлаги- 
нинг ёкаси лоларанг тусга кирдиёв! — Уттиз иккинчи
204


октябрь, тфу, биринчи ноябрь куни нега Алимовни 
урдинг? Нега хизмат вазифасини бажариб турган рад- 
бар ни тепдинг? Нега буншнг? Нега аллак,андай игвогар 
Эргашевни димоя кдлдинг?
Билмадим, яна кулгим кистади.
— Раис улмадими дали?! — дедим илжайиб. — Мен 
унинг калласига кетмон билан урувдим-ку!
— Шунак;ами? — терговчининг задил юзи ёриш- 
ди. — Ёзиб куямиз. — Ху-уш... Жиноятчи Салимов 
Тошмамат Алимовни кетмон билан бошига урган. Яхши! 
Яна? Урток, Менглиевни-чи? Униям тепибсан-ку!
— Аник, эсимда щт-у, чамамда уни тепмадим. Чоп- 
дим. Кетмон билан бошини чопиб ташладим. Кетмон 
уткир эди-да! Уз кузим билан курдим! Раис икковининг 
боши узилиб, сапчадек думалаб кетувди. Пайкалда ик- 
кала бош далиям ёнма-ён ётган булиши керак, урток,...
— Урток, дема! — К,аландаров бир чак^айди-ю, ёзиш- 
да давом этди. — Яхши! Буниям делога тикиб куямиз. — 
У кафтларини иштада билан ишк,алади. — Биласизми, 
Салимов! — деди мамнун жилмайиб, датто овози дам 
мулойимлашиб кетди. — Шунча жиноят учун сизни 
камида ун беш йил озодликдан мадрум кдлиш керак!
— Балки отарсиз?
— Энг сунгги чорани куриш дам мумкин! Албатта, 
бу ёгини суд дал кдлади. Мудими шуки, жиноятчи айби- 
ни буйнига...
„Буйнига“ дейиши билан сапчиб туриб буйнига 
ёпишган эдим, кдзил бурни кукариб дод солди.
— Дежурний!
Ёшгина навбатчи милиционер куюндек учиб кириб, 
кулимдан тутди. Терговчи дансираб нафас олганча чи- 
йиллади.
— Сенга энг олий жазони олиб бермасам, Кдлан- 
даров отимни бопща куяман. Старший терговчи билан 
начальникка бугун, дозир рапорт ёзаман!
Темир каравотга утириб, девор томонга к,араб ол­
дим. Кулидан келганини к,илсин!
205


— Мен шу ердаман! Нима гап? — деди кимдир 
эшик томонда.
— Урток, старший терговчи! — Кдландаровнинг 
йигламсираган товуши кулогимга кирди. — Огир жиноят 
устида кулга тушган Салимов допрос пайтида мени 
бугиб улдирмокчи булди. Мана! Буйнимни куриб куйинг. 
Мана, бармок, излари турибди. Рухсат этинг, экспер- 
тизага боришга!
— Йукол! — старший терговчи шунакднги хдйкдр- 
дики, каталак хона зингиллаб кетди. Кейин жимлик 
чукди. Хайрият, даф булишди!
— Кушо... — бошим устида шунакднги таниш, шу­
накднги мехрибон овоз эшитилдики, урнимдан ту­
риб кетдим. Бурилиб кдрасам, хона уртасида Шодивой 
турибди. Кдндок, яхши! Энди мени кддрдон дустим, 
йуг-е, собик, дустим Шодивой, старший терговчи граж­
данин Алимов сурок, кдлади! Ходлаган муддатни буй- 
нимга илади. Зур-да, улдирсаям, дуст улдирсин!
Энди жойимга утираётган эдим, Шодивой илдам 
келиб култигимдан кутарди.
— Вой жинни-ей! Терговчи деганиям жиноятчини 
кучокдайдими деч замонда!
Бир мадал кдрасам, кузига ёш тулиб турибди.
— Шоди? — елкасига туртдим. Жиннимисан?!
У юзимга диктат билан термилди.
— Кушо! — деди овози хириллаб. — Биламан сенда 
гунод йук,.
Жадлим чикдб кетди.
— Э, эсинг жойидами, Шоди! Айбсиз одамни бу 
ерга опкеладими? Отангни урганим — рост! Кррнига 
пичок, санчганим рост! Улмай к,олган экан, эртасига 
Жовли икковининг бошини кетмон билан чопиб таш- 
лаганимам тугри! Уша кетмон шийпонда турибди. Би­
ров илиб кетмасидан топтириб куй. Хотинимнинг кор­
нита тепганим дам — рост. Булмаса, турт ойда тутармиди!
— Учир! — Шодивой шусиз дам варварак булиб 
кетган куйлагимнинг ёкдсига ёпишди.
— Куйлакни йиртдинг, хумпар! — дедим бакдриб.
206


— Кушо! Кушшаева билан гаплашдим. Сенга \еч 
канала даъвоси йук,, — Шодивой кузимга тикилди. — 
Айб — бошк,аларда! Сен бегунодсан.
Кдрасам, йиглаб юборадиган! Туррисини айтсам, 
журамга радмим келди.
— Шоди-и! — дедим ялиниб. — Битта хул де, жон 
урток,! Мени к,аматги-ин! Неча йил берсанг дам 
р и н г
демайман.
— Учир!
— Шошма, мундай утиргин, жура! — Шодивой­
нинг елкасини силаб, ёнимга уткдздим. — Узинг уйлаб 
кур. Сен ёш кадр булсанг. Беш йил бекорга увдцингми? 
Кднча к,ийналдинг, туррими? Каникул пайтдаям к,иш- 
локда келмадинг. Отанг сени укдтаман деб шунча овора 
булди...
— Отам?! — Шодивой шу к,адар алам билан инграб 
юбордики, узимнинг дам кузимга ёш куйилиб келди. 
Журам темир каравотда чукканича юзини кафти билан 
тусиб, узок, утирди. Нима дейишни, нима к,илишни 
билмасдим.
— Куй, Шоди-и, хафа булма... — дедим секин.
— Отам... — Шодивой кулларини туширди. Кузида, 
одамнинг юрагини эзиб юборадиган алам бор эди. — 
К,андок, бош кутариб юраман, бу ерларда, жура! — деди 
инграб. — Ким деган одам булдим?! Ун битта неваралик 
одам ун саккиз яшар к,изни шу адволга солса! Хамма 
нарсани пул билан улчаса. Харом-хариш йуллар билан 
обру топса. Энамнинг кузига к,андок, к,арайман, дустим. 
Опаларимнинг кузига к,андок, к,арайман!
— Булди, жура, булди! — дедим елкасига к,ок,иб. — 
Хаммаси яхши булади.
— Биласанми, Кушо! — журам бакдриб юбормаслик 
учун титраб турган лабини тишлади. — Вилоят ички 
ихилар боищармасида шу ишни менга топширишди. Се- 
нинг ишингни! Отам билан райком атайлабдан областга 
боришган. Менинг кулим билан сендан к,асос олиш- 
мок,чи. Тушундингми?
207


— Яхши буити! — дедим енгил тортиб. — Мени 
кдматсанг, кутуласан! Отангаи урганим рост-ку!
— Адмок,! — Шодивойнинг кузида вади мал и ут пор- 
лади. — Мениям узингга ухшаган тентак деяпсанми, адмок,!
Сал довридан туширмасам булмайдиган.
— Шоди-и, — дедим ялиниб. — Отанг сени беш 
йил не умидлар билан укдгди, жура...
— Овсар! — Шодивой аламли кулди. — Биламан, 
укдтди. Хар сессияда совга-салом, пачка-пачка пул жу- 
натди. Айтсам, барибир ишонмайсан! Мен уша пулларни 
кдйтариб юборардим. Укдшга пул билан кирганим етади. 
Энди бу ёшга... — у бир нук,тага тикилганча узок,жимиб 
крлди. Маъюс кулимсиради. — Мен юристлар энг далол 
одам дердим. Адлия сузи — адолат сузидан олинган 
дердим. Кддимги юнонларнинг Фемида деган хотин 
Худоси бор. Адолат ушандан к;олган, деб укдтишарди. 
Рост, домлаларимиз орасида далол одамлар куп эди. 
Аммо дар зачётга пул йотиб оладиган абладлар дам бор 
эди, Кушо! Ишонасанми шунга! — у алам билан бош 
чайкдди. — Аввал боши мен ук,имок,чи эмасдим. Сен 
кдерда булсанг, мен дам шу ерда булмок^и эдим. Кейин 
уша таъмагир домлаларни куриб, охиригача укдшга 
кдсд килдим. Шунинг учун таътилда Крзогистон, Рос- 
сияда жон куйдириб ишладим. Бу ёкдарга кдйтмок^ш 
эмасдим.
— Барибир келдинг-ку, — дедим бошкд гап топол- 
май.
Шодивой хурсинди.
— Келдим эмас, юборишди.
— Бупти-да, ишлайвер.
Журам лабининг бир бурчи билан илжайди.
— Осон экан-да! Уз отангни сурок, кдлиш уйинчок, 
экан-да! Уша адцам-кдлдамларда отамнинг дам кули бор- 
ку! Хаммасининг илдизи бир-ку.
Кдранг, бу ёгини уйламаган эканман. Шодивой шу 
кддар маъюс утирардики, журамга юрагим туздек ачиб 
кетди.
— Куй, жура! — дедим бошини силаб. — Хафа булма. 
Мени кдматсанг...
208


— Яна гапиради-я! — Шодивой сб юборгудек важо- 
датда чакчайди.
— Кулок, солсанг-чи, адмок,! — дедим жадпим чикиб. — 
Мени каматсанг, даммаси жойига тушади.
— Узинг адмок;! — Шодивойнинг дам жазаваси кУ- 
зиб кетди. — Эшакка ухшаган бефадм. К,аматмайман!
— Кдматасан! Айбим буйнимда-ку!
— Йук,!
— Кдматасан! — алам устида темир каравотга мушт- 
лаган эдим, кулим чунонам санчиб кетдики, вой-вой- 
лаб колди м.
— Нима килди, Кушо? — журам кулим ни кафтлари 
орасига олиб, силай бошлади. — Ёмон тегдими? Икки 
KyJTOFHHr билан эшитиб куй, дустим, сени каматиб 
куймайман.
— Шоди! — дедим ялиниб. — Жон жура! Дуст- 
лигимиз даки! Мени каматгин. Битта журалик килгин. 
Шунда узинггаям яхши булади.

Download 302,46 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   71




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish