U. V. G‘afurov, B. E. Mamarahimov, Q. B. Sharipov, F. O. Otaboyev

Faktoring
– bu boshqa iqtisodiy sub’ektlarning qarzdorlik buyicha 
majburiyatlarini sotib olish yoki qayta sotish munosabatlarini anglatadi.
Farfeyting
– bu uzoq muddatli faktoring munosabatlari bo‘lib, qarzdorlik 
bo‘yicha huquqlarni sotib olgan bank ularni odatda 1-5 yil vaqt o‘tgandan so‘ng 
undirishi mumkin bo‘ladi.
Trast
– bu mijozlarning kapitallarini boshqarish bo‘yicha operatsiyalarni 
bildiradi. 
Kredit berish bir qator 
tamoyillarga
asoslanadi. 
Bular 
quyidagilar: 
ssuda 
berishning 
maqsadli 
tavsifi, 
kreditning 
rasmiylashtirilgan muddatda qaytarilishi, ssudaning moddiy ta’minlanganligi va 
to‘lovliligi. 
Qarzga (ssudaga) berilgan pul hisobiga olinadigan daromad foiz yoki 
foizli daromad deyiladi. Shu daromad (foiz)ning qarzga berilgan pul 
summasiga nisbatining foizda ifodalanish foiz stavkasi yoki foiz normasini 
tashkil qiladi: 

---

234 
100



ссуда
K
r
r
, 
bu yerda: 
r’ – foiz normasi; 
r – foiz summasi; 
K
ssud
– qarzga berilgan pul (kapital) summasi. 
 
3. Bank tizimi. Markaziy va tijorat banklar hamda
ularning vazifalari
Bozor iqtisodiyoti sharoitida pul muomalasini ta’minlashda banklar muhim 
rol o‘ynaydi. 
Banklar
pul mablag‘larini to‘plash, joylashtirish va ularning 
harakatini tartibga solish bilan shug‘ullanuvchi iqtisodiy muassasadir.
Banklar faoliyatining asosiy tomonlaridan biri kredit munosabatlariga xizmat 
qilish bo‘lib, ular kredit muassasalarining asosini tashkil qiladi. 
Banklar tizimi odatda ikki bosqichli bo‘lib, o‘z ichiga